بررسی اثر خاکپوش پلیمری A12 بر فرسایش خاک با استفاده از باران ساز آزمایشگاهی

فرسایش خاک یکی از مهم ترین مسایل زیست محیطی، کشاورزی و تولید غذا در جهان است که در سالهای اخیر با افزایش جمعیت و دگرگونی فعالیت های انسانی شدت یافته است و امروزه حفاظت خاک و مبارزه با فرسایش از ضروری ترین اقداماتی است که در هر کشوری بایستی به آن توجه خاصی مبذول داشت. یکی از راهکارهای مقابله با فرسایش استفاده از برخی مواد اصلاح کننده نظیر پلیمر های اکریل آمیدی است. پژوهش حاضر با هدف تعیین اثر خاکپوش پلیمری A12، بر مهار فرسایش خاک با استفاده از باران ساز آزمایشگاهی در پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری انجام شد که پلیمر مصرفی در پژوهشگاه پلیمر و پتروشیمی ایران تولیدشده بود. آزمایش ها بر روی خاک لسی اراضی دیم کاری استان گلستان، در پلات هایی با طول، عرض و عمق به ترتیب 98، 31 و 7 سانتی متری انجام شد. آزمایش ها شامل سه سطح مقدار پلیمر (100، 50 و صفر میلی لیتر) و دو سطح شدت باران (54 و 101 میلی متر بر ساعت) و دو سطح تندی شیب (20 و 44 درجه)، هر کدام در دو تکرار بودکه در مجموع در قالب 24 کرت آزمایشی انجام شد. مقدار رواناب، فرسایش و زهاب برای هر یک از آزمایش ها در مدت 20 دقیقه اندازه گیری شد. تحلیل آماری نتایج این تیمارهای آزمایشی در قالب طرح آماری فاکتوریل با پایه ی کاملا تصادفی در نرم افزار SPSS22 انجام شد. مطابق اندازه گیری ها، مقدار رواناب و فرسایش در تیمارهای دارای پلیمر نزدیک صفر بود. بررسی نتایج مقایسه تیمارها و اثرات متقابل آن ها نشان می دهد که بین تیمارها و اثرات متقابل بین فاکتورها اختلاف معنی داری وجود دارد. به این معنی که میزان هدررفت خاک و حجم رواناب نسبت به سطوح مختلف شیب، شدت باران و پلیمر یکسان نیست. به عنوان جمع-بندی می توان گفت پلیمر A12 به دلیل جذب آن به وسیله ذرات خاک به پایداری خاکدانه های سطحی کمک می کند. به علاوه این پلیمر به دلیل افزایش سرعت نفوذ، سبب تقلیل فرسایش خاک می شود. نکته ی قابل توجه این است که در دو تکرار تیمار I101-S44-P100 در دقیقه 20 و 29 و یکی از تکرارهای تیمار I101-S44-P50 در دقیقه ی 24 ریزش اتفاق افتاد که نشان از نفوذ مقدار بسیار زیاد، آب در خاک دارد.کلمات کلیدی: رواناب، غلظت رسوب، نفوذپذیری، هدررفت خاک