تدوین ضوابط علمی، تجربی و قابلیت های مهارتی نمایندگان بیمه و استانداردهای آموزشی مربوطه
نسخه کامل طرح پژوهشی منتشر نشده است و در دسترس نیست.
- من نویسنده این مقاله هستم
استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:
چکیده طرح پژوهشی:
این تحقیق با هدف اصلاح الزامات مهارتی و علمی نمایندگان بیمه و همچنین اصلاح رویه اعطای مجوز نمایندگی بیمه در کشور انجام شده است. پژوهش حاضر از نوع پژوهش های تطبیقی است که در آن رویه های مرتبط موجود با رویه سایر کشورها مقایسه می شود. در این پژوهش از روش های تحلیل اسناد و تحلیل محتوا برای تجزیه و تحلیل داده ها استفاده شده است.
در تحقیق حاضر، ابتدا متون خارجی و تجربیات کشورهای منتخب بررسی شد. در انتخاب کشورها، پس از مکاتبه با 30 نهاد بیمه ای خارجی، در نهایت با توجه به در دسترس بودن و اهمیت؛ امور نمایندگی کشورهای ایالات متحده آمریکا، کانادا، ترکیه، مالزی و هندوستان مورد بررسی قرار گرفته و پس از مطالعه، معیارهای مورد بررسی در آموزش و اعطای مجوز نمایندگی بیمه استخراج شدند. معیارهای مورد توجه کشورهای منتخب عبارتند از: الزامات مدرک تحصیلی اولیه، سرفصل های آموزشی و محتوای سرفصل ها، تعداد ساعت های آموزشی، الزامات آزمون نمایندگی، الزامات تمدید و آموزش مستمر، نهاد های آموزش دهنده، نهادهای برگزار کننده آزمون و قوانین و مقررات مربوط به نمایندگان بیمه.
با شناسایی معیارهای مورد توجه کشورهای منتخب، مصاحبه های منظمی با خبرگان مرتبط با امور نمایندگی بیمه به عمل آمد. در انتخاب خبرگان علاوه بر سوابق آنها، تنوع شغلی مرتبط با امور نمایندگی بیمه نیز لحاظ گردید تا دیدگا های جامعی نسبت به مسایل موجود در رویه فعلی اعطای نمایندگی بیمه و آموزش متقاضیان نمایندگی بیمه در کشور جمع آوری گردد. خبرگان منتخب، از اعضای امور نمایندگان بیمه مرکزی، امور نمایندگان شرکت های بیمه، مدیران فنی، مدرسین نمایندگان و نمایندگان باسابقه بودند. به علاوه، با تعدادی از متقاضیان اخذ نمایندگی هم مصاحبه به عمل آمد تا دیدگاه های آنها نیز درباره دوره های آموزشی، در تحقیق منعکس شود.
پیش گفتار طرح پژوهشی
این تحقیق با هدف اصلاح الزامات مهارتی و علمی نمایندگان بیمه و همچنین اصلاح رویه اعطای مجوز نمایندگی بیمه در کشور انجام شده است. پژوهش حاضر از نوع پژوهش های تطبیقی است که در آن رویه های مرتبط موجود با رویه سایر کشورها مقایسه می شود. در این پژوهش از روش های تحلیل اسناد و تحلیل محتوا برای تجزیه و تحلیل داده ها استفاده شده است.
در تحقیق حاضر، ابتدا متون خارجی و تجربیات کشورهای منتخب بررسی شد. در انتخاب کشورها، پس از مکاتبه با 30 نهاد بیمه ای خارجی، در نهایت با توجه به در دسترس بودن و اهمیت؛ امور نمایندگی کشورهای ایالات متحده آمریکا، کانادا، ترکیه، مالزی و هندوستان مورد بررسی قرار گرفته و پس از مطالعه، معیارهای مورد بررسی در آموزش و اعطای مجوز نمایندگی بیمه استخراج شدند. معیارهای مورد توجه کشورهای منتخب عبارتند از: الزامات مدرک تحصیلی اولیه، سرفصل های آموزشی و محتوای سرفصل ها، تعداد ساعت های آموزشی، الزامات آزمون نمایندگی، الزامات تمدید و آموزش مستمر، نهاد های آموزش دهنده، نهادهای برگزار کننده آزمون و قوانین و مقررات مربوط به نمایندگان بیمه.
با شناسایی معیارهای مورد توجه کشورهای منتخب، مصاحبه های منظمی با خبرگان مرتبط با امور نمایندگی بیمه به عمل آمد. در انتخاب خبرگان علاوه بر سوابق آنها، تنوع شغلی مرتبط با امور نمایندگی بیمه نیز لحاظ گردید تا دیدگا های جامعی نسبت به مسایل موجود در رویه فعلی اعطای نمایندگی بیمه و آموزش متقاضیان نمایندگی بیمه در کشور جمع آوری گردد. خبرگان منتخب، از اعضای امور نمایندگان بیمه مرکزی، امور نمایندگان شرکت های بیمه، مدیران فنی، مدرسین نمایندگان و نمایندگان باسابقه بودند. به علاوه، با تعدادی از متقاضیان اخذ نمایندگی هم مصاحبه به عمل آمد تا دیدگاه های آنها نیز درباره دوره های آموزشی، در تحقیق منعکس شود. در این تحقیق 44 مصاحبه انجام گردیده و داده های حاصل از مصاحبه ها با استفاده از روش تحلیل محتوا در دو مرحله بررسی شدند.
در نهایت، پژوهشگران با استفاده از تجربیات کشورهای مورد بررسی و مصاحبه های انجام شده به تدوین سرفصل های آموزشی متقاضیان نمایندگی بیمه و اصلاحیه پیشنهادی آیین نامه پرداختند. مهمترین نتایج و پیشنهادات حاصل از طرح به شرح زیر است:
نتایج حاصل از کشورهای مورد بررسی:
· تجارب کشورهای مورد بررسی نشان می دهد که آزمون اعطای مجوز نمایندگی به صورت متمرکز و توسط نهاد ناظر یا نهاد وابسته به آن برگزار می شود.
· در اکثر کشورهای مورد بررسی، داشتن تحصیلات مرتبط با بیمه ارجحیت دارد، هرچند راه برای افرادی که دارای سایر مدارک تحصیلی هستند نیز، باز گذاشته شده است.
· متقاضیان اخذ مجوز نمایندگی باید دوره های آموزشی مرتبط را بگذرانند.
· علاوه بر دوره های آموزشی، داشتن تجربه در صنعت بیمه نیز اهمیت دارد.
· در اکثر کشورهای مورد بررسی، آموزش های لازم توسط موسسات آموزشی معتبر، مانند موسسات وابسته به چارتر و انجمن های حرفه ای معتبر و مستقل انجام گرفته و شرکت در آن برای متقاضیان نمایندگی الزامی است.
· نماینده نباید به شغل دیگری مشغول باشد.
· متقاضی مجوز نمایندگی باید در آزمون تعیین شده نمره قبولی را کسب کند.
· نتیجه آزمون برای مدت معینی (حدود دو سال)، اعتبار دارد.
· گذراندن دوره های آموزشی در هر دو سال برای نمایندگان بیمه، در اکثر کشورهای مورد بررسی، اجباری است.
· در برخی از کشورهای بررسی شده مانند ترکیه، برای مدیران، حسابرسان شرکت های بیمه، کارگزاران و ارزیابان خسارت و نیز خانواده آنها جهت ورود به حرفه نمایندگی بیمه و پذیرش مسیولیت در نمایندگی، محدودیت هایی وجود دارد.
· برآوردن الزامات حداقل دارایی، دارابودن شرایط فنی و پیشینه سالم مالی و قانونی از الزامات متقاضیان اخذ نمایندگی است.
· در ترکیه علاوه بر نمایندگان، کارکنان شاغل در نمایندگی نیز باید آموزش های لازم را گذرانده باشند.
· در بسیاری از کشورهای مورد بررسی، نمایندگی عمومی بیمه از نمایندگی بیمه عمر مجزا است.
نتایج حاصل از مصاحبه ها
انتقاد مصاحبه شوندگان نسبت به امور نمایندگی بیمه در چهار طبقه کلی زیر قرار داشت:
1. انتقاد بر نحوه آموزش؛ مانند: "برگزاری کلاس ها بصورت صرفا نظری و کاربردی نبودن مطالب"، "عدم تناسب محتوا و منابع آموزشی با نیازهای متقاضیان اخذ نمایندگی " و ...
2. انتقاد بر رویه اعطای نمایندگی؛ مانند: "تاکید بر سوابق تجربی متقاضیان اخذ نمایندگی"،"تاکید بر مرحله گزینش متقاضیان نمایندگی"و "انتقاد از سهل گیری در اعطای نمایندگی"
3. سرفصلهای پیشنهادی که در حال حاضر به آنها پرداخته نشده یا کمتر بها داده می شود؛ مانند: "مدیریت نمایندگی"، "بازاریابی و فروش" و ...
4. سایر انتقادات بر مدیریت امور نمایندگان در صنعت بیمه؛ مانند: "ضعف در زیرساختهای مدیریت نمایندگان"، "مدیریت ضعیف منابع انسانی در خصوص نمایندگان بیمه" و ...
پیشنهادات تحقیق
· در این تحقیق، سرفصل های پیشنهادی آموزش متقاضیان نمایندگی بیمه با توجه به مواد آموزشی تصریح شده در دستورالعمل مصوب بیمه مرکزی ج.ا.ا. تنظیم و ارایه شد. با توجه به اینکه مطالب آموزشی نمایندگان بیمه، به تازگی از سوی بیمه مرکزی ج.ا.ا تنظیم شده بود، تعداد و عناوین این درس ها تغییری نکرد، اما سرفصل های هر درس بر مبنای مقایسه سرفصل های پیشین با سرفصل های کشورهای مورد بررسی و نظرات مصاحبه شوندگان برای 22 دوره آموزشی تهیه شد. دوره های آموزشی شامل "آشنایی با قوانین و مقررات مرتبط با کسب و کار، اصول و کلیات بیمه، حقوق بیمه، مدیریت ریسک، سازمان های بیمه ای و مدیریت نمایندگی بیمه، حسابداری شرکت های بیمه و مقررات مالی مربوط، بیمه های عمر و مقررات مربوط، بیمه های حوادث و مقررات مربوط، بیمه های درمان و مقررات مربوط، بیمه های آتش سوزی و مقررات مربوط، بیمه های باربری و مقررات مربوط، بیمه های شخص ثالث و مقررات مربوط، بیمه های بدنه اتومبیل و مقررات مربوط، بیمه های مسیولیت و زیان های پولی و مقررات مربوط، بیمه های مهندسی و مقررات مربوط، آشنایی با قوانین و مقررات بیمه های بازرگانی، مقررات نمایندگی بیمه، آشنایی با نرم افزارهای کاربردی شرکت بیمه، مکاتبات اداری و دفترداری در نمایندگی بیمه، اخلاق حرفه ای و مشتری مداری و بازاریابی بیمه" است.
علاوه بر اصلاحات در پیش نیازها و گروه بندی دوره ها، محتوا و سرفصل های آموزشی تمامی دوره ها با هدف تکمیل مطالب، متناسب سازی با نیاز نمایندگان بیمه و کاربردی شدن مطالب، بازنگری شدند.
· پیشنهادات اصلاحی در خصوص رویه اعطای نمایندگی بیمه نیز به شرح زیر است:
· در خصوص ماده 2 آیین نامه شماره 75، تحت عنوان "آیین نامه تنظیم امور نمایندگی بیمه" پیشنهاد شده تا با انجام اصلاحاتی؛ اعطای نمایندگی به صورت تخصصی و حداقل در دو گروه بیمه های زندگی و غیر زندگی انجام شود. نماینده می تواند پس از حداقل دو سال تجربه در یکی از حوزه های تخصصی، پس از گذراندن مراحل درخواست مجوز فعالیت در حوزه دیگر را نیز بنماید.
· دارندگان مدرک تحصیلی مرتبط با بیمه در اولویت اعطای مجوز نمایندگی قرار گیرند، برای مثال از بخشی از آموزش و آزمون ها معاف گردند.
· نتیجه آزمون نمایندگی بیمه برای مدت معینی (پیشنهاد برای ایران سه سال) اعتبار داشته باشد.
· علاوه بر نمایندگان، بازاریابان و کارمندان شاغل در نمایندگی که به فروش و صدور اشتغال دارند نیز دوره های آموزشی اجباری را بگذرانند تا تصویر صنعت بیمه در نزد عامه مردم به خوبی شکل گیرد.
· جهت تمدید مجوز نمایندگی بیمه، تعداد ساعات آموزشی مشخص و آزمون خاصی در نظر گرفته شود. پیشنهاد می شود در هر 5/2 سال، گذراندن ساعات آموزشی مشخص با سرفصلهای آموزشی موردنظر، برای نمایندگان بیمه اجباری شود تا دانش آنها به روز شده و زمینه سو استفاده از اخذ مجوز نمایندگی توسط یک فرد و اداره آن توسط فرد دیگر کاهش یابد و این فرآیند قبل از انقضای مدت 3 سال اعطای نمایندگی طی گردد.
· سیستم رتبه بندی نمایندگان اجرایی شده و تنها مجوز نمایندگانی تمدید شود که رتبه لازم را کسب کنند. طبعا یکی از استانداردها برای کسب رتبه لازم جهت تمدید مجوز نمایندگی، می تواند گذراندن دوره های آموزشی خاص باشد.
· گذراندن دوره آموزشی به همراه تجربه کاری 1 تا 2 ساله، برای متقاضیان اخذ نمایندگی بیمه اجباری شده و تنها کسانی که دارای مدارک تحصیلی در رشته بیمه هستند، از شرکت در دوره های آموزشی معاف شوند اما موظف به گذراندن آزمون ها و داشتن تجربه کاری باشند.
· طبق بند ح ماده 4 آیین نامه 75، در حال حاضر در اکثر موارد، برگزاری دوره آموزشی و برگزاری آزمون به شرکت های بیمه واگذار شده که این کار باعث کاهش کیفیت دوره های آموزشی و نیز برگزاری آزمون ها شده است. با توجه به بررسی کشورهای خارجی و نظرات خبرگان، برای اطمینان از کیفیت دوره های آموزشی بهتر است آموزش و آزمون نمایندگی صرفا توسط بیمه مرکزی و یا پژوهشکده بیمه برگزار شود.
· برای بالا بردن کیفیت منابع انسانی و تشخیص ویژگی های شخصیتی مناسب، از متقاضیان نمایندگی بیمه مصاحبه تخصصی و علمی در حوزه روان شناسی و غیره به عمل آید.
· در ماده 24 آیین نامه 75 مشخص نشده است که در صورت تخلف نماینده، آیا لغو مجوز دایمی خواهد بود یا پس از سپری شدن دوره ای، نماینده می تواند فعالیت خود را از سر بگیرد. هم چنین در صورتی که مجوز فعلی پس از طی دوره ای توسط شرکت بیمه ذی نفع تمدید نشد، آیا شخص حقیقی یا حقوقی می تواند با شرکت بیمه دیگری درخواست همکاری اریه کند یا خیر. به نظر می رسد که جهت حفظ سرمایه های انسانی و تناسب جزا با جرم، بهتر است لغو مجوز برای دوره های متفاوت و بسته به نوع جرم در نظر گرفته و یا میزان آن طی مکانیزمی به صورت دقیق تعیین شود.
نویسندگان
ریاست کل بیمه مرکزی ج.ا.ا. و اعضای هیات عامل