بهینه سازی مقدار آب آبیاری و آبشویی براساس تیمارهای مختلف مدیریت و شوری آب با استفاده از مدل AquaCrop

  باتوجهبهمحدودیت­هایتولیددرمناطق خشک و نیمه­خشک،بهینه­سازی مقدارآبیاری و آبشویی ازاهمیتزیادی برخورداراست. در این پژوهش از مدل AquaCrop واسنجی و صحت­سنجی شده برای دو رقم گندم زمستانه (قدس و روشن) در منطقه بیرجند و یک رقم گندم بهاره (روشن بهاره) در منطقه مشهد، به­منظور بهینه­سازی مقدار آب آبیاری و آبشویی استفاده شد. تیمارهای آبیاری برای گندم­های زمستانه 125%، 100%، 75% و 50 درصد نیاز آبی و شوری آب 4/1، 5/4 و 6/9 دسی­زیمنس بر متر بود. تیمارهای آبیاری برای گندم بهاره 100%، 90%، 65% و 40 درصد نیاز آبی و شوری آب 5/0، 9/1، 25/5، 6/8 و 10 دسی­زیمنس بر متر بود. کدنویسی انجام شده در نرم افزار MATLAB به منظور دست­یابی به مقدار بهینه­ آبیاری و آبشویی در شرایط محدودیت زمین، با مدل AquaCrop پیوند شد. نتایج بهینه­سازی نشان داد که سود خالص برای مدیریت آبیاری و آبشویی مناسب در تمام سطوح شوری و رقم­های مختلف گندم به جز سطوح شوری 6/8 و 10 دسی­زیمنس بر متر رقم روشن بهاره، بیشتر از مدیریت­های فعلی در شرایط مزرعه بود. مقدار افزایش سود در مدیریت­های بهینه نسبت به مدیریت موجود برای رقم قدس در سطوح شوری 4/1، 5/4 و 6/9 دسی­زیمنس بر متر به ترتیب 4/51%، 9/78% و 5/142 درصد و برای رقم روشن برای همین سطوح شوری به ترتیب 7/42%، 8/20% و 3/0%- بدست آمد. همچنین مقدار افزایش سود در مدیریت­های بهینه نسبت به مدیریت موجود برای رقم روشن بهاره در سطوح شوری 5/0، 9/1، 25/5، 6/8 و 0/10 دسی­زیمنس بر متر به ترتیب 0/5%، 7/13%، 3/34%، 4/27%- و 4/51- % بدست آمد. به طورکلی نتایج بهینه­سازی نشان داد که در مناطقی که زه­آب تولیدی حاصل از آبیاری یکی از مشکلات مهم محیط­زیستی و عامل نارضایتی کشاورزان پایین­دست آن منطقه است، می­توان با کاهش آب آبیاری و قبول مقدار ناچیزی کاهش سود (کمینه صفر و بیشینه 29 درصد) این مشکل را برطرف نمود.

کلیدواژه ها:

زه آب ، مدل سازی ، گندم رقم روشن ، رقم قدس