برآورد نیاز آبی گیاه ریحان برای مدیریت آب در مزرعه

برآورد نیاز آبی واقعی گیاه در برنامه ریزی آبیاری و در نتیجه برای مدیریت اثربخش آب در مزرعه بسیار حائز اهمیت است. هدف از انجام این پژوهش، مقایسه روش های مرسوم برآورد نیاز آبی و برآورد نیاز آبی واقعی گیاه ریحان در مزرعه تحقیقاتی- پژوهشی دوشان تپه تهران بود. بدین منظور آزمایشی در سه مزرعه یک هکتاری به صورت مجزا با سه روش متفاوت برآورد نیاز آبی شامل روش تشتک تبخیر استاندارد کلاس A، روش رطوبت­سنج تتاپروب و روش میکرولایسیمتر وزنی- زهکش دار پیشنهادی در چهار تیمار آبیاری شامل آبیاری کامل (FI)، کم آبیاری درحد 80 (DI80%)، 60 (DI60%) و 40 (DI40%) درصد نیاز آبی گیاه در دو سال متوالی 1395 و 1396 انجام شد. بر اساس نتایج، بیشترین مقدار تبخیر و تعرق ریحان به میزان 2/11 میلیمتر در روز 53 ام کاشت در تاریخ هفتم مردادماه اندازه گیری شد. همچنین ضریب گیاهی ریحان در مراحل اولیه، توسعه، میانی و انتهایی رشد به ترتیب برابر 63/0، 08/1، 12/1 و 97/0 و بیشترین مقدار ضریب گیاهی ریحان در بیست و پنجم تیرماه و برابر 26/1 بدست آمد. بیش ترین عملکرد ماده تر در روش برآورد نیاز آبی مستقیم با مقدار 5998 و 5966 کیلوگرم در هکتار به ترتیب در سال های 1395 و 1396 در تیمار آبیاری کامل به دست آمد. همچنین، روش میکرولایسیمتر وزنی- زهکش دار پیشنهادی  نسبت به روش تشتک و روش مکش خاک به ترتیب10% و 8 درصد صرفه جویی در مصرف آب داشت و عملکرد محصول هم به ترتیب 10% و پنج درصد نسبت به این دو روش بهبود یافت. نیز، با این روش حداکثر بازده ریالی به ازای هر مترمکعب آب مصرفی 4186 ریال بدست آمد.

کلیدواژه ها:

ضریب گیاهی ریحان ، مدیریت آب کشاورزی ، میکرولایسیمتر