بررسی متن و گفتمان داستان خانه روشنان گلشیری بر اساس نظریه راجر فالر

یکی از رویکردهای جدید در تحلیل و نقد زبانشناسی، استفاده از درآمیختگی ایده های سنتی با مدرنیته است. با استفاده از این روش، ضمن بهرهمندی از اصول پایهی زبانشناسی، میتوان به همراه نگره های مدرنیته با چشم اندازی تکامل یافته تر به نقادی آثار ادبی پرداخت. در این مقاله با دیدگاهی ساختاری به تحلیل متن و گفتمان داستان خانه روشنان اثر هوشنگ گلشیری بر مبنای دیدگاه راجر فالر که ترکیبی از نظریات دستور زبان - زایشی نوم چامسکی و دستور زبان نقشگرای مایکل هالیدی و... است، پرداخته ایم.برآیند تحقیق نشان از آن دارد که در روساخت متن داستان خانه روشنان؛ علیرغم همچسبی مناسب جملات، درک منطقی و دریافت معنا (همسازی) به علت استفاده ی گسترده از آرایه های ادبی (تشخیص و تقابل)، بازگویی و بازافزایی واژگانی و گزارهای ، افعال کنشی، غیر کنشی احساسی و انفعالی، ارجاعات ضمیری، تعلیق و تعویق و ساختار نحوی بهم ریخته کمی مشکل شده است، به طوری که بین سرعت ارائهی اطلاعات در روساخت با دریافت معانی در ژرفساخت ناهماهنگی وجود دارد.در ژرف ساخت این داستان، علاوه بر گفتمان های مستقیم آزاد و گفتمان مستقیم، دو چشم انداز درونی و چشم انداز بیرونی نیز مشاهده می شود. در چشم انداز درونی، فعلهای حسی( واژه های روانشناختی) و در چشمانداز بیرونی، جملات قیدی، حدس و گمانها کاربرد داشته اند. همچنین دو دیدگاه اولیهی زیبایی شناختی/ادراکی و دیدگاه ایدئولوژیک از دیگر ویژگی های ساختار معنایی خانه روشنان محسوب می شوند.

کلیدواژه ها:

زبانشناسی گشتاری ، زبانشناسی هالیدی ، متن ، گفتمان ، راجرفالر ، هوشنگ گلشیری ، خانه روشنان