واکاوی بحران طوفان های گرد و غبار در غرب و جنوب غرب ایران

پدیده گرد و غبار، امروزه به یکی از مخاطرات طبیعی در کشور تبدیل شده است؛ پدیدهای که با آثار زیان بار خود از جوانب مختلف شرایط طبیعی و انسابی را تحت تاثیر قرار می دهد. واقع شدن ایران در کمربند بیابابی کره ی زمین و وضعیت اقلیمی خشک و بیمه خشک منطقه ی خاورمیانه، هر چند مسئله ی وقوع طوفان گرد و غبار را اجتناب ناپذیر می نماید اما تشدید این پدیده ی زیست محیطی درسال های اخیر به ویژه در مناطق غربی و مرکزی ایران می تواند بنا به دلایل طبیعی وانسانی باشد. شناخت مناطق منشا ذرات گرد و غبار در منطقه و چگونگی پخش آن، درمدیریت این مناطق و کاهش اثرات و حتی وقوع طوفان های گرد و غباری موثر خواهد بود. پدیده گرد و غبار یکی از مهم ترین مشکلات محیط زیستی در مناطق مختلف جهان به ویژه در مناطق خشک و نیمه خشک به شمار می آید. پدید گرد و غبار علاوه بر کاهش شدید کیفیت هوا، تخریب پوشش گیاهی و خاک، تشدید بیابان زایی و خشکسالی را نیز در پی دارد. تشدید این پدیده در سال های اخیر از جمله مشکلاتی است که کشورهای منطقه خاورمیانه با آن مواجه هستند. به دلیل نزدیک بودن با مناطق بیابانی کشورهای هم جوار از جمله عراق، عربستان و سوریه، استان های غربی و جنوب غربی ایران از جمله کرمانشاه ،کردستان، ایلام و خوزستان در چند سال اخیر در معرض طوفان های شدید گرد و غباری قرار گرفته اند. از آنجایی که پدیده ی گرد و غبار چندین سال است که غرب و جنوب غرب کشورمان رادر گیر کرده است لذا آشنایی با منشا ایجاد گرد و غبار، چگونگی ونحوه ی شکل گیری و زمان وقوع آن می تواند در کاهش اثرات نامطلوب این پدیده بسیار تاثیرگذار باشد. آنچه که این بحران را تشدید می کند، برنامه ریزی غلط دولت های منطقه از جمله ترکیه، عراق، عربستان و حتی ایران در برداشت غیر اصولی از آب های سطحی و عدم رعایت حق آبه ی زمین های پایین دست و تالاب ها و همین طور تغییر بی برنامه و غیر اصولی کاربری اراضی است نتایج این مطالعه نشان داد که بسیاری از طوفان های تشکل شده در غرب و جنوب غربی ایران براثر وزش باد شمال در فصل تابستان و تخریب سرزمین و تغییرات اقلیمی فرامحلی در مناطق منشا گرد و غبار به وقوع می پیوندند.

کلیدواژه ها:

طوفان گرد و غبار ، غرب ایران ، تحلیل گرد و غبار ، ریزگرد