بررسی آثار تغییرات اقلیمی برعملکرد، سود ناخالص و الگوی کشت شهرستان گرگان

بخش کشاورزی وابستگی شدیدی به پارامترهای اقلیمی دما و بارش دارد بنابراین با شدت و سرعت بیشتری نسبت به تغییرپذیرهای اقلیمی واکنش نشان می­دهد. با این وجود مدیریت و بهینه­سازی الگوی کشت سازگار با اقلیم منطقه، می­تواند اثر گذاری های سوء تغییر اقلیم بر رشد و عملکرد محصولات کشاورزی را کاهش دهد. در این پژوهش، اثر گذاری های تغییر اقلیم بر عملکرد، سود ناخالص و الگوی کشت شهرستان گرگان بررسی شد. بدین منظور در آغاز با استفاده از تحلیلهای رگرسیونی اثر متغیرهای اقلیمی دما و بارش بر عملکرد محصولات منتخب در دوره 1367-1396 بررسی شد. آنگاه با استفاده از مدل گردش عمومیHadGEM2تغییرپذیرهای اقلیم شهرستان گرگان برای دوره­های آینده نزدیک (­­2021-2040)، آینده میانی (2051-2070) و آینده دور (2081-2100) پیش­بینی شد. در پایان با به کارگیری رهیافت برنامه­ریزی ریاضی مثبت الگوی کشت منطقه شبیه­سازی و اثر گذاری های تغییر اقلیم بر الگوی کشت در دوره­های یاد شده بررسی شد. نتایج نشان دادند که پارامترهای اقلیمی دما و بارش تاثیر معنی­داری بر عملکرد محصولات منتخب دارد و همچنین با اعمال پیش­بینی تغییرپذیری های اقلیم در مدل الگوی کشت، سیب­زمینی آبی با 0.27 و­ 71.7درصد افزایش، به ترتیب بیشترین افزایش در عملکرد و سطح زیر کشت را دارد. بیشترین کاهش در عملکرد با 0.17 درصد کاهش مربوط به برنج دانه بلند مرغوب و بیشترین کاهش در سطح زیر کشت با 89.1 درصد کاهش مربوط به محصول جو آبی می­شود. همچنین سود ناخالص کشاورزان در هر سه دوره آینده نزدیک، آینده میانی و آینده دور افزایش پیدا می­کند. در پایان می­توان با در نظر گرفتن اثر گذاری های تغییر اقلیم و بهبود بهره­وری محصولات کشاورزی از اثر گذاری های سوء این پدیده کاست.

کلیدواژه ها:

الگوی کشت ، برنامه ریزی ریاضی مثبت ، تحلیل رگرسیون ، تغییر اقلیم ، شهرستان گرگان