محور مقاله: کیفیت خاک و مدیریت پایدار خاک- تاثیر طرح های کشاورزی حفاظتی بر ویژگی های کیفیت خاک: مورد مطالعه روستاهای شهر تبریز

از جمله سیاست های توسعه بخش کشاورزی در ایران اجرای طرح های کشاورزی حفاظتی با هدف حفاظت منابع خاک، مدیریت خشکسالی هاو کمک به حفظ تولید و درآمد بهره برداران بوده است. نمونه ای از این طرح ها، در 10 روستا از شهر تبریز و به مساحت 720 هکتار انجام شده است. اینمطالعه، با هدف ارزیابی تاثیر کشاورزی حفاظتی بر ویژگی های کیفیت خاک انجام شد و از داده های مرتبط با شاخص های کیفیت خاک مزارع باکشاورزی حفاظتی (n1 = 43) و کشاورزی مرسوم (n1 = 44) استفاده نمود. پس از نمونه برداری، برای اندازه گیری بافت خاک (رس، سیلت و شن) ازروش هیدرومتر، برای اندازه گیری کربن آلی (OC) خاک از روش اکسایشتر، برای اندازه گیری هدایت الکتریکی (EC) از دستگاه EC-meter و برایاندازه گیری کربنات کلسیم معادل (CCE) از تیتراسیون با NaOH استفاده شد. نتایج تجریه واریانس نشان میدهد که خاک مزارع با کشاورزیحفاظتی و کشاورزی مرسوم از نظر شاخص EC و OC تفاوت معناداری در سطح 5 درصد با یکدیگر دارند به طوری که مقدار OC خاک از 9 / 0 درصددر مزارع با کشاورزی مرسوم به 7 / 1 درصد در مزارع حفاظتی افزایش و مقدار EC خاک از 4 / 2 دسی زیمنس بر متر در مزارع با کشاورزی مرسوم به2 / 1 دسی زیمنس بر متر در مزارع حفاظتی کاهش یافت. با این وجود، نتایج نشان میدهد که تفاوت معناداری از نظر CCE و بافت خاک در بین گروهاز مزارع وجود ندارد. با توجه به اینکه شاخص های OC و EC شرایط دینامیک تری در مقایسه با CCE یا بافت خاک دارند، به نظر می رسد که اعمالکشاورزی حفاظتی مطابق انتظار بخش دینامیک کیفیت خاک را تحت تاثیر قرار داده و بهبود داده است. با توجه به یافته های این پژوهش، پیشنهادمی شود که طرح کشاورزی حفاظتی در مقیاس وسیع در مزارع ایستگاه های تحقیقات کشاورزی و مزارع کشاورزان ترویج و عملیاتی شود.

کلیدواژه ها:

دینامیک خاک ، کربن آلی خاک ، کشاورزی حفاظتی ، کیفیت ، مدیریت پایدار خاک