بررسی نقش حمزه آغا منگور در قیام شیخ عبیدالله شمدینانی علیه قاجاریه (1297 ق/ 1880 م)

حمزه ­آغا سرکرده ایل منگور بود که در سده 13 ق./ 19 م. در نابسامانی اوضاع اقتصادی و سیاسی ایران در عصر ناصری و نارضایتی مردم کرد از حکام قاجاری و فشارهای مالیاتی، شورشی را در میان ایلات و قبایل کرد دامن زد. هم­زمان، در عثمانی نیز کردها به­ رهبری شیخ­ عبیدالله شمدینانی از شیوخ فرقه نقشبندیه، علیه حکومت ناصرالدین­شاه شورش کردند. این دو با استفاده از عقاید مذهبی و فرقه­ای، با گردآوردن لشکری عظیم از ایلات کرد، شهرهای مرزی ایران و عثمانی را مورد تاخت­و­تاز قراردادند و شمار زیادی از مردم را از دم تیغ گذراندند. هدف این مقاله، با رویکرد جامعه­شناسی و روش توصیفی _ تحلیلی، بررسی و تحلیل دو شورش مزبور و نقش حمزه­آغا به­عنوان طراح تبدیل این دو شورش به یک قیام، با فرمان جهاد مذهبی از نوع ناسیونالیستی است. یافته­های پژوهش نشان­ می­دهد که حمزه­ آغا منگور نقش اصلی را در برانگیختن شیخ به یک قیام مذهبی علیه حکومت ناصری ایفا کرده است.

کلیدواژه ها:

حمزه­ آغا ، شیخ­ عبیدالله ، قاجاریه ، عثمانی ، کردها