مقایسه تطبیقی شاخص های تحمل و حساسیت ژنوتیپ های محلی و اصلاح شده برنج ایرانی تحت تنش خشکی و غرقابی

معرفی ارقام مقاوم به خشکی در محصولات زراعی یکی از راهکارهای موثری است که در تلفیق با سایر روش های مدیریت کم آبی می تواند تاثیر این پدیده را به حداقل برساند. در نتیجه این تحقیق جهت بررسی 20 ژنوتیپ محلی و اصلاح شده برنج از نظر تنش خشکی و همچنین شناسایی شاخص های مناسب برای ارزیابی تحمل به تنش خشکی، در آزمایش گلدانی به صورت فاکتوریل با استفاده از طرح پایه بلوک کامل تصادفی با 3 تکرار در موسسه تحقیقات برنج کشور (رشت) در سال های زراعی 1394-1393 اجرا گردید. در این بررسی شاخص تحمل، شاخص پایداری عملکرد، شاخص تحمل به تنش، شاخص حساسیت به تنش، شاخص میانگین هارمونیک، شاخص میانگین هندسی بهره وری و شاخص میانگین تولید بر اساس عملکرد دانه در شرایط تنش و غیر تنش محاسبه گردید. شاخصی که انتخاب ژنوتیپ­ها بر اساس آن نشان دهنده ثبات بهتر عملکرد در دو حالت تنش و بدون تنش گردید، به عنوان بهترین شاخص در نظر گرفته شد. بر این اساس شاخص حساسیت به تنش، شاخص تحمل به تنش، شاخص میانگین هندسی و شاخص میانگین هارمونیک به عنوان بهترین شاخص ها معرفی شدند و مناسب­ترین ارقام بر اساس این شاخص ها در هر دو حالت تنش و غیر تنش، شامل ارقام هاشمی، علی کاظمی، شیرودی و سپیدرود بودند. نتایج این تحقیق نشان داد که برای گزینش بهترین ارقام برنج محلی و اصلاح شده ایرانی بر اساس عملکرد از شاخص حساسیت به تنش، شاخص تحمل به تنش، شاخص میانگین هندسی و شاخص میانگین هارمونیک استفاده نمود.

کلیدواژه ها:

برنج ، تنش خشکی ، شاخص های تحمل و حساسیت ، عملکرد