نقش مدارس غیرانتفاعی (غیردولتی) در کارآمدی آموزش و پرورش

پژوهش های به عمل امده در مورد چرایی تشکیل مدارس غیرانتفاعی توسط محققین صدا و سیما در دهه شصت و سال های پس از جنگ تحمیلی نشان می دهد که به دلیل روبروشدن آموزش و پرورش با حجم 18 میلیون متقاضی آموزش و پرورش عمومی از یک طرف و از طرف دیگر کسری بودجه آموزشی و عدم توازن حجم معلم به دانش آموز و چند شیفته شدن دانش آموزان مسئولین را به این امر وادار نمود که به منظور مشارکت بخش غیردولتی و صرفه جویی در هزینه های مالی و کاهش تصدی گری دولت و ایجاد رقابت هدفمند در امر آموزش و ارتقاء کیفیت آموزش و توسعه برنامه بنیادین آموزش و پرورش تاسیس مدارس غیرانتفاعی را در برنامه کار خود قرار دهد. تاسیس این مدارس در آغاز کار خود (مانند سایر طرح ها) همواره مخالف و موافقانی را به همراه داشته و هنوز هم بعد از 28 سال گذشت فعالیت این مدارس این نظریات ادامه دارد، از جمله دیدگاه مخالفین این است که خصوصی سازی آموزش و پرورش باعث طبقاتی جامعه شده و شکاف طبقاتی را به همراه خواهد داشت. چون تصور بر این است که متمکنین جامعه آموزش و پرورش را به مشابه کالایی مادی درنظر خواهند گرفت و کسانی که تمکن مالی دارند از آن بیشتر و بهتر برخوردار می شوند. در نهایت عدالت اجتماعی و برخورداری از امکانات آموزشی که حق همه افراد ذینفع است به طور عادلانه و طبق قانون اساسی جمهوری اسلامی که رایگان بودن آموزش تا پایان مقطع متوسطه در آن مورد نظر است رعایت نشده و خلاف قانون است (اصل 30 قانون اساسی) از سوی دیگر نظر موافقان نیز بر این اساس خواهد بود که خصوصی سازی باعث گسیل درصدی از دانش آموزان در بخش غیردولتی شده و فرصتی خواهد بود که دولت بتواند با کاهش هزینه ها و ایجاد رقابت سالم آموزشی و توزیع بهتر امکانات آموزشی ارتقاء کیفیت آموزش را فراهم نماید و با استفاده از این فرصت قسمتی از هزینه های پرسنلی و مالی خود را جبرا کند. بنابراین در این مقاله بر آن شدیم که با دیدی نقادانه و غیر جانب گرایانه به بررسی این دیدگاه ها پرداخته و حقیقت را به مطالعه کننده آن واگذار تا خود به قضاوت بپردازد.

کلیدواژه ها:

آموزش و پرورش ، غیردولتی- غیرانتفاعی ، خصوصی سازی ، مشارکت مردمی ، توسعه