تبیین زمینه ها و اصول پساساختارگرایی در برنامه ریزی شهری

ثمینه انصاری; پروین پرتوی

تبیین زمینه ها و اصول پساساختارگرایی در برنامه ریزی شهری

محل انتشار: دوفصلنامه معماری و شهرسازی ایران، دوره: 9، شماره: 16

سال انتشار: 1397

نوع سند: مقاله ژورنالی

زبان: فارسی

مشاهده: 729

فایل این مقاله در 22 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

دریافت فایل کامل مقاله

صدور گواهی نمایه سازی
من نویسنده این مقاله هستم

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

https://civilica.com/doc/1018056

شناسه ملی سند علمی:

JR_ISAU-9-16_013

تاریخ نمایه سازی: 13 خرداد 1399

چکیده مقاله:

تاریخ شهرسازی قرن بیستم، مملو از نظریات و روش هایی است که به مفروضات هستی شناختی، شناخت شناختی و روش شناختی پارادایم اثبات گرایی (پوزیتیویستی) وابسته هستند؛ در واقع، برنامه ریزی شهری پیش از اواخر دهه هفتاد میلادی، میراث تسلط رویکرد عقلائی مدرنیستی دهه 50 و 60 م. است. در دهه 60 و 70 م.، بروز آثار فلسفه ساختارگرایی در نظریه شهرسازی، تا حدودی باعث کاهش اقتدار مدرنیسم و اثبات گرایی شد و این سیر تحول، متعاقبا به رواج پساساختارگرایی و اندیشه های پسامدرن در نظریه و عمل برنامه ریزی شهری انجامید به گونه ای که پساساختارگرایی، نقطه عطف این چرخش پارادایمی محسوب می شود. با گذشت چند دهه از این چرخش پارادایمی، هم چنان ابهاماتی درباره اصول و ویژگی های این پارادایم در برنامه ریزی شهری و زمینه های شکل گیری آنها وجود دارد. این مقاله با روش بازبینی سیستماتیک منابع و تکیه بر ابزار مطالعه تطبیقی و روش اسنادی در جمع آوری داده ها، ابتدا اصول فکری و فلسفی دو جریان پوزیتویسم و ساختارگرایی و بازتاب آن در برنامه ریزی شهری را مورد مطالعه قرار داده و سپس به هدف اصلی پژوهش یعنی تبیین ریشه ها و اصول پساساختارگرایی در برنامه ریزی شهری پرداخته است. داده های مورد نیاز پژوهش با روش اسنادی و بیش از 130 ماخذ بازبینی شده در حوزه پساساختارگرایی در فلسفه، فیزیک، جغرافیا، برنامه ریزی و... به دست آمده است. نتایج این پژوهش نشان می دهند که ریشه نظری اصلی برنامه ریزی پساساختارگرا مبتنی بر هستی شناسی شدن و متافیزیک پویشی است. بر اساس این یافته ها، ارتباطی بودن فضا-زمان، درهم بافتگی واقعیت های شهری و فضایی، کثرت گرایی، چندسطحی بودن مسائل شهری (فراباشندگی و درون باشندگی همزمان)، و مجادله محوری، اصول برنامه ریزی شهری پساساختارگرا محسوب می شوند. همچنین نمونه های عینی برنامه ریزی پساساختارگرا، سابقه ای نزدیک به دو دهه داشته و تحقق واقعی این پارادایم در عمل برنامه ریزی نیازمند تحول اساسی بسترهای رسمی نهادی و سنتی برنامه ریزی در سراسر دنیا و نیز گسترش مقیاس و تعداد کنشگران و تنوع پروژه های برنامه ریزی شهری، در کنار ادامه پژوهش های نظری و تضارب آرا در این حوزه است.

کلیدواژه ها:

پساساختارگرایی ، فضا-زمان ارتباطی ، هستی شناسی شدن ، فلسفه پویشی ، درهم بافتگی شهری ، کثرت گرایی

نویسندگان

ثمینه انصاری

دانشجوی دکتری شهرسازی، دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه هنر تهران.

پروین پرتوی

استاد گروه آموزشی شهرسازی، دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه هنر تهران

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :

احمدی، ب. (1370). ساختار و تاویل متن. در نشانه شناسی ...
ازکیا، م.، و مختارپور، م. (1391). نقش مکتب ساختارگرایی در ...
اسپینوزا، ب. (1364). اخلاق. ترجمه محسن جهانگیری. تهران: مرکز نشر ...
انصاری، ح. (1383). تاثیر آرا و اندیشه های دریدا بر ...
جهان بینی کل نگر در برابر رویکرد جزء گرایانه در شهرسازی [مقاله ژورنالی]
پارسی پور، ح.، و ضیاء توانا، م. (1392). پست مدرنیسم ...
پرتوی، پ. (1378). ساختارگرایی در معماری و شهرسازی. هنرنامه، 2(5)، ...
تبیین الگوی نااقلیدسی در برنامه ریزی شهری [مقاله کنفرانسی]
تاجیک، م. (1386). پساساختارگرایی و روش. روش شناسی علوم انسانی ...
ترنس استیس، و. (1381). فلسفه هگل. ترجمه حمید عنایت. ت ...
جمالی، ف.، و حیدری چیانه، ر. (1380). بحثی درباره شهرسازی ...
خیر الدین، رضا، و دلایی میلان، ابراهیم. (1395). تحلیل محتوای ...
زرآبادی، ز. س. س. (1390). تحلیل ساختارگرا در نشانه شناسی ...
شاقول، ی.، و مرتضوی، س. (1389). دریدا: واسازی، از نقد ...
عسکری، محسن، و بهزادفر، مصطفی. (1395). به سوی یک گونه ...
قائدی، م.، و گلشنی، ع. (1395). تحلیل محتوا، از کمی ...
کاپلستون، ف. چ. (1387). تاریخ فلسفه: از فیشته تا نیچه. ...
کانت، ا. (1362). سنجش خرد ناب (نقد عقل محض). ترجمه: ...
محمودی نژاد، ه. (1389). مولفه های اساسی در معماری فولدینگ. ...
مهاجری، ن.، و قمی، ش. (1387). رویکردی تحلیلی بر نظریه ...
مهدیزاده، جواد. (1385). تحول در پارادایم های شهرسازی. جستارهای شهرسازی، ...
هارلند، ر. (1388). ابرساختگرایی: فلسفه ساختگرایی و پساساختگرایی. ترجمه فرزان ...
Agger, B. (2014). Critical Theory, Poststructuralism, Postmodernism: Their Sociological Relevance. ...
Allen, P. M. (2012). Cities: The Visible Expression of Co-evolving ...
Allmendinger, P. (2001). Planning in post modern times. Routledge, Taylor ...
Allmendinger, P. (2002). Towards a post-positivist typology of planning theory. ...
Allmendinger, P. (2005). The Post-Positivist Landscape of Planning Theory. In ...
Alvesson, M. (1995). The Meaning and Meaninglessness of Postmodernism: Some ...
Amin, A., & Graham, S. (1997). The Ordinary City. Transactions ...
Andrew, B. (1993). Schelling and Modern European Philosophy. Routledge, London. ...
Batty, M. (2012). Building a science of cities. Cities, 29, ...
Bergson, H. (1992). The creative mind: An introduction to metaphysics. ...
Bertalanffy, L. Von. (1968). General systems theory. New York: George ...
Best, S., & Kellner, D. (1991). Postmodern theory: Critical interrogations. ...
Boelens, L., & de Roo, G. (2016). Planning of undefined ...
Boelens, L., & Goethals, M. (2016). Planning tactics of undefined ...
Boelens, L., & Roo, G. de. (2014). Planning of undefined ...
Boonstra, B. (2016). Mapping trajectories of becoming: four forms of ...
Brand, R., & Gaffikin, F. (2007). Collaborative Planning in an ...
Brenner, N., Madden, D. J., & Wachsmuth, D. (2011). Assemblage ...
Castells, M. (2009). Communication Power. Oxford: Oxford University Press. ...
Chadwick, G. (1971). A systems view of planning: Towards a ...
Chia, R. (1999). A ‘Rhizomic’ Model of Organizational Change and ...
Chia, R. (2009). Organization Theory as a Postmodern Science. The ...
Davidoff, P. (1965). ADVOCACY AND PLURALISM IN PLANNING. Journal of ...
Davoudi, S., & Strange, I. (2009). SPACE AND PLACE IN ...
de Jong, B. (2012). The airport assembled: Rethinking planning and ...
De Landa, M. (2010). Deleuze: History and Science. New York: ...
De Roo, G. (2010). Being or Becoming That is the ...
De Roo, G., Hillier, J., & Wezemael, J. Van. (2012). ...
De Roo, G., & Rauws, W. S. (2012). Positioning Planning ...
De Roo, G., & Silva, E. A. (Eds.). (2010). A ...
Delanda, M. (2006). A new philosophy of society: Assemblage theory ...
DeLanda, M. (2002). Intensive science and virtual philosophy. CONTINUUM. ...
Deleuze, G. (1988). Nouveau Millénaire. Défis littéraire, n. 257. Retrieved ...
Deleuze, G. (1997). Difference and repetition. (P. Patton, Trans.). CONTINUUM. ...
Deleuze, G. (2001). The Logic of Sense. (C. V. Boundas., ...
Deleuze, G., & Guattari, F. (1987). A thousand plateaus: Capitalism ...
Derrida, J. (1981). Positions. (A. Bass, Trans.). The University of ...
Dovey, K. (2010). Becoming Places: Urbanism/Architecture/Identity/Power. Routledge, Taylor & Francis ...
Dovey, K. (2013). Assembling Architecture. In H. Frichot & S. ...
Dovey, K., & Pafka, E. (2013). The urban density assemblage: ...
Emberley, P. (1989). Places and stories: the challenge of technology. ...
Fainstein, N. I., & Fainstein, S. S. (1979). New debates ...
Flyvbjerg, B. (2000). Ideal Theory , Real Rationality : Habermas Versus ...
Flyvbjerg, B., & Richardson, T. (2002). Planning and Foucault: In ...
Foucault, M. (1970). The Order of Things: An Archaeology of ...
Friedmann, J. (1993). Toward a Non-Euclidian Mode of Planning. Journal ...
Gare, A. (2002). The roots of postmodernism: Schelling, process philosophy ...
Gibson Jr., R. F. (1987). Quine on naturalism and epistemology. ...
Graham, S., & Healey, P. (1999). Relational concepts of space ...
Gunder, M. (2003). Passionate planning for the others’ desire: An ...
Gunder, M., & Hillier, J. (2004). Conforming to the expectations ...
Hall, P. (2014). CITIES OF TOMORROW: An Intellectual History of ...
Harvey, D. (1973). Social justice and the city. Johns Hopkins ...
Harvey, D. (1996). Justice, Nature and the Geography of Difference. ...
Harvey, D. (2005). Space as a Keyword. In Spaces of ...
Healey, P. (2001). Planning theory: interaction with institutional contexts. In ...
Healey, P. (2002). Planning in relational space and time: Responding ...
Healey, P. (2003). Creativity and Governance. In Local Planning and ...
Healey, P. (2004). The treatment of space and place in ...
Healey, P. (2006). Relational complexity and the imaginative power of ...
Healey, P. (2007). Urban Complexity and Spatial Strategies: Towards a ...
Hillier, J. (2003). Agon’izing Over Consensus: Why Habermasian Ideals cannot ...
Hillier, J. (2005). Straddling the Post-Structuralist Abyss: Between Transcendence and ...
Hillier, J. (2010). Post-structural Complexity: Strategic Navigation in an Ocean ...
Hillier, J. (2011a). Encountering Gilles Deleuze in another place. European ...
Hillier, J. (2011b). Strategic navigation across multiple planes: Towards a ...
Hollis, M. (1994). The Philosophy of Social Science: An Introduction. ...
Innes, J. E., & Booher, D. E. (2010). Planning with ...
Innes, J. E., & Booher, D. E. (2015). A turning ...
Jones, M. (2009). Phase Space: Geography, Relational Thinking, and Beyond. ...
Karadimitriou, N., Doak, J., & Cidre, E. (2010). Rethinking Brownfields: ...
Kauffman, S. (1995). At Home in the Universe. New York: ...
Kim, C.-T. (1987). Transcendence and immanence. Journal of the American ...
Lefebvre, H. (1991). The production of space. (D. Nicholson-Smith, Trans.). ...
Lévi-Strauss, C. (1979). Myth and Meaning. Routledge classics (Vol. 1977). ...
Littell, J. H., Corcoran, J., & Pillai, V. (2008). Systematic ...
Lüchinger, A. (1981). Structuralism in architecture and urban planning. Bern, ...
MacLoughlin, J. B. (1969). Urban and and Regional Regional Government ...
Madanipour, A. (1996). Urban design and dilemmas of space. Environment ...
Madanipour, A. (2013). Researching Space, Transgressing Epistemic Boundaries. International Planning ...
Malins, P. (2004). Body-space assemblages and folds: theorizing the relationship ...
Manson, S. M. (2001). simplifying complexity: Areview of complexity theory. ...
Marshall, S. (2012). Planning, Design and the Complexity of Cities. ...
Massey, D. (1993). Power-geometry and a progressive sense of place. ...
McFarlane, C. (2011a). Assemblage and critical urbanism. City. http://doi.org/10.1080/13604813.2011.568715 ...
McFarlane, C. (2011b). The city as assemblage: dwelling and urban ...
Meyerhoff, J. (2010). Bald ambition: a critique of Ken Wilber’s ...
Miles, M. (1997). Another Hero Public Art and the Gendered ...
Murdoch, J. (2006). Post-structuralist geography: a guide to relational space. ...
Naturalism. (2016). In Oxford English Dictionary Online. Retrieved from http://www.oed.com/view/Entry/125337 ...
Nayak, A., & Chia, R. (2011). Thinking becoming and emergence: ...
Neumann, I., & Deppisch, S. (2018). Prospective scenario planning in ...
Nyseth, T. (2012). Fluid Planning: A Meaningless Concept or a ...
Nyseth, T., & Holm, T. (2010). Planning beyond the horizon: ...
Overton, W. F., & Ennis, M. D. (2006). Relationism, ontology, ...
Ownby, R. L., Crocco, E., Acevedo, A., John, V., & ...
Portugali, J. (2012a). Complexity Theories of Cities: Achievements, Criticism and ...
Portugali, J. (2012b). Complexity Theories of Cities: Implications to Urban ...
Portugali, J., Meyer, H., Stolk, E., & Tan, E. (Eds.). ...
Purcell, M. (2013). A new land: Deleuze and Guattari and ...
Quine, W. V. O. (1951). Main Trends in Recent Philosophy: ...
Quine, W. V. O. (1981). Theories and things. Cambridge, Massachusetts: ...
Rescher, N. (1996). Process Metaphysics: An Introduction to Process Philosophy. ...
Sánchez-Fernández, R., & Iniesta-Bonillo, M. Á. (2007). The concept of ...
Schelling, F. W. J. (2000). Werke (Vol. 1). Frommann-Holzboog. ...
Scott, A. J., & Roweis, S. T. (1977). Urban Planning ...
Scruton, R. (2012). Modern philosophy: An introduction and survey. Bloomsbury ...
Scheele, R., Kearney, N. M., Kurniawan, J. H., & Schweizer, ...
Searle, G. (2013). ‘Relational’ Planning and Recent Sydney Metropolitan and ...
Shannon, S. E. (2005). Three Approaches to Qualitative Content Analysis. ...
Shields, R. (1995). A guide to urban representations and what ...
Silva, E. A. (2010). Complexity and Cellular Automaton: Exploring its ...
Smith, P. (2001). Cultural Theory: An Introduction. Blackwell. ...
Sober, E. (2013). EMPIRICISM. In M. Curd & S. Psillos ...
Taylor, N. (1998). Urban planning theory since 1945. Sage. ...
Van den Berghe, K., Jacobs, W., & Boelens, L. (2018). ...
Verbeek, T., & Boelens, L. (2016). Environmental health in the ...
Watson, L., & Fox, R. (2018). Adopting a participatory methodology ...
Webber, M. (1964). The urban place and the non-place urban ...
Webber, M. M. (1969). Planning in an Environment of Change ...
Whitehead, A. N. (1926). Science and the Modern World. Cambridge ...
Whitehead, A. N. (1968). Modes of thought (Vol. 93521). Simon ...
Whitehead, A. N. (1978). Process and reality. (D. R. GRIFFIN ...
Wood, S. (2009). Desiring Docklands: Deleuze and Urban Planning Discourse. ...
Zych, I., Ortega-Ruiz, R., & Del Rey, R. (2015). Systematic ...

نمایش کامل مراجع