جستاری پیرامون نور و مصادیق آن در معماری ایرانی؛ رهیافتی بسوی معنا در معماری

سال انتشار: 1398
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 502

فایل این مقاله در 17 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_ISAU-10-17_006

تاریخ نمایه سازی: 13 خرداد 1399

چکیده مقاله:

نقش نور در تداعی معنا در فضاهای معماری قابل تامل است و این مهم در معماری فضاهای مذهبی به ویژه مساجد به گونه ای درخور توجه تجلی یافته است. از دیرباز در بسیاری از مساجد و اماکن مذهبی توجه معماران و سازندگان بنا به نور و چگونگی ورود، تابش و انعکاس آن از مداخل ایجاد شده در بنا و توجه به جلوه های معنایی که با جهت دهی به نحوه ورود نور در فضای معماری انعکاس یافته اند بوده است. معمار ایرانی با نگاهی اندیشمندانه و متاثر از بینش اسلامی، نور را چون روحی بر این کالبد تابانیده است تا به آن جلوه ای معنایی ببخشد. در این پژوهش هدف آن است که نور در قرآن و تاثیری که نگاه قرآنی بر معماری ایرانی داشته است مورد بررسی قرار گیرد. فرضیه پژوهش بیان می دارد که از نمودهای برگرفته از آیات قرآن، گذر از تاریکی به نور و تقابل نور و تاریکی است که به عنوان یکی از مصادیق ارزشمند در معماری ایران مورد استفاده قرار گرفته است. روش انجام پژوهش، کیفی با رویکرد تفسیری می باشد و از روش تحلیل محتوای متن در برداشت از آیات قرآن استفاده شده است. نتایج پژوهش بیانگر آن است که تقابل نور و تاریکی و حضور نور و سایه (تاریکی) در معماری و هدایتگری از تاریکی به روشنایی از مفاهیم و معانی ارزشمندی است که در معماری ایرانی نمود یافته است و در تعالیم قرآنی نیز بارها و بارها به آن ها اشاره شده است و در ایجاد فضایی معنوی نقش درخور توجهی را ایفا نموده اند. نور و سایه تمثیلی از مفاهیم ارزشمند نور و ظلمت در قرآن است و هدایتگری از سایه (تاریکی) به نور علاوه بر جنبه های فیزیکی و کالبدی، از دیدگاه معنایی نیز درخورتامل است.

نویسندگان

فریبا البرزی

دانشجوی دکترای معماری، دانشکده عمران، معماری و هنر، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

فرح حبیب

استاد، دانشکده عمران، معماری و هنر، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.

ایرج اعتصام

استاد، دانشکده عمران، معماری و هنر، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • اردلان، نادر؛ بختیار، لاله (1380). حس وحدت، ترجمه: حمید شاهرخ، ...
  • اکبری، فتحعلی (1387). درآمدی بر فلسفه اشراق، آبادان: نشر پرسش. ...
  • امرایی، مهدی (1383). ارسی، پنجره های رو به نور، تهران: ...
  • امین رضوی، مهدی (1377). سهروردی و مکتب اشراق، ترجمه: مجد ...
  • ایگن، ام. دیوید؛ اولگیای، ویکتور (1389). روشنایی و نورپردازی در ...
  • بلخاری قهی، حسن (1384). مبانی عرفانی هنر و معماری اسلامی، ...
  • بورکهارت، تیتوس (1365). هنر اسلامی، زبان و بیان، ترجمه: مسعود ...
  • بورکهارت، تیتوس (1376). روح هنر اسلامی در مبانی هنر معنوی، ...
  • بورکهارت، تیتوس (1386). مبانی هنر اسلامی، ترجمه: امیر نصری، تهران: ...
  • پالاسما، یوهانی (1390). چشمان پوست، معماری و ادراکات حسی، مقدمه: ...
  • پوپ، آرتور آپهام (1373). معماری ایران، ترجمه: غلامحسین صدری افشار، ...
  • حیدری، شاهین (1388). معماری و روشنایی، تهران: انتشارات دانشگاه تهران. ...
  • صادقی فسایی، محمد (1384). ایران ما: استان اصفهان، پیش گفتار ...
  • فلامکی، محمد منصور (1386). ریشه ها و گرایش های نظری ...
  • قرآن کریم، ترجمه: مهدی الهی قمشه ای. ...
  • کربن، هانری (1382). روابط حکمت اشراق و فلسفه ایران باستان، ...
  • کمالی زاده، طاهره (1389). مبانی حکمی هنر و زیبایی از ...
  • گروتر، یورگ (1375). زیبا شناختی در معماری، ترجمه: جهانشاه پاکزاد، ...
  • مایس، پی یر فون (1384). نگاهی به مبانی معماری از ...
  • معماریان، غلامحسین (1384). سیری در مبانی نظری معماری، تهران: انتشارات ...
  • نجم آبادی، محمد حسین (1381). مسجد شیخ لطف الله و ...
  • نصر، سید حسین (1357). هنر و معنویت اسلامی، ترجمه: رحیم ...
  • نصر، سید حسین (1361). سه حکیم مسلمان، ترجمه: احمد آرام، ...
  • نور بختیار، رضا (1380). اصفهان موزه همیشه زنده، متن: احمد ...
  • نوربرگ- شولتز، کریستیان (1382). گزینه ای از معماری: معنا و ...
  • Alexander Ch. (1979). The Timeless Way of Building, New York: ...
  • Ander GD. (1995). DayLighting Performance and Design, New York: Van ...
  • Tregenza P., Wilson M. (2011). Daylighting: Architecture and Lighting Design, ...
  • نمایش کامل مراجع