بررسی تطبیقی کارکرد شیر، شتر و اسب در ضرب المثل های عربی و فارسی بررسی موردی مجمع الامثال میدانی و امثال وحکم دهخدا

مثل میراث دیرینه و آینه تمام نمای فرهنگ مردم و حاصل اندیشه و تجربه گذشتگان و نمایانگر اعتقادات و آداب و رسوم هر ملتی است. البته شکی نیست که عنصر فرهنگی و ادبی تحت تاثیر موقعیت جغرافیایی هر سرزمینی ویژگی هایی خاص خود را یافته و طبیعت در ساختن و پرداختن آنها به طور آشکاری دست داشته است. تمدن فارسی و عربی نیز در سایه اشتراکات جغرافیایی خود همواره پیوندهای جدایی ناپذیری در حوزه فرهنگی و به ویژه ضرب المثل ها داشته اند؛ لذا با بررسی ضرب المثل های هریک از آنها میتوان از زوایای پوشیده فرهنگی هر قوم و ملتی پرده برداشت .در این پژوهش از میان عناصر طبیعت، برخی حیوانات را در ضرب المثل های عربای و فارسی از رهگذر کتاب مجمع الامثال میدانی وکتاب امثال وحکم دهخدا بررسی می نماییم تا کارکرد آنها در تبیین مفاهیم مختلف مورد ارزیابی قرارگیرد. درواقع در این جستار بر اساس روش توصیفی تحلیلی، شیر، شتر و اسب که در شکل گیری ضرب المثل های عربی و فارسی نقش پررنگای داشاته اند، به طور مقایسه ای مورد بررسی قرارمی گیرند تا شباهت ها و تفاوت های این ضرب المثل ها به نوعی روشن شود و مفاهیم مورد نظرشان تبیین گردد و در نهایت نوع نگاه عرب ها و ایرانیان به این حیوانات، از رهگاذر بررسی این ضرب المثال ها منعکس شود. یکی از مهم ترین نتایجی که در این پژوهش بدان دست یافتیم، این است که این حیوانات در ضرب المثل های عربی و فارسی، گاه برای نمایاندن خصلت ها و ویژگی های مثبت و منفی انسان به کارمی روند و گاه رفتارهای طبیعی و مثبت و منفی انسان ها را مطرح می کنند و گاهی مفاهیم انتزاعی را به صورت ملموس برای ما به تصویر می کشند.

کلیدواژه ها:

ضرب المثل های عربی ، ضرب المثل های فارسی ، حیوانات ، شیر ، شتر ، اسب