بررسی میزان خطرپذیری دفاعی با استفاده از سامانه جی آی اس و منطق فازی تصمیم گیری در پهنه جغرافیایی

توجه به مناطق پرخطر نظامی، از موضوعات اساسی طراحان و سیاست گذاران نظامی به منظور کاهش تلفات انسانی و تسلیحاتی در مواقع بحران و اضطراری است. شناخت زمین و آشنایی با ویژگی های مختلف آن با استفاده از ابزارهای به روز و کارآمد عامل مهمی در دستیابی به برتری نظامی محسوب می شود؛ از آنجایی که این مکان ها نقش بسیار کلیدی در صحنه نبرد و دفاع عامل و غیر عامل ایفا می نمایند؛ لذا توجه به آن در دکترین دفاعی حائز اهمیت بوده و عدم توجه به آن شکست امنیتی و نظامی را در پی خواهد داشت؛ هدف از این پژوهش، شناسایی مناطق آسیب پذیر نظامی و تحلیل علمی آن با استفاده از آنالیزهای مکانی در سامانه   جی آی اس و روش های تصمیم­گیری چندمعیاره است؛ به این منظور، عوامل و فاکتورهای بسیار جامعی ازقبیل میزان شیب، زهکشی، دید و اختفاء، جنس خاک و زمین، جهت شیب، موانع و استحکامات موجود، کاربری اراضی، خطوط راه آهن و خطوط مواصلاتی جاده­ای، سازندها، مراکز جمعیتی، فاصله از مرز، لندفرم های مرزی، شرایط آب و هوایی منطقه مرزی، دمای سطح زمین و غیره مورد بررسی قرار گرفت. پس از آماده سازی داده ها و تشکیل پایگاه داده مورد نیاز، وزن دهی به معیارها به روش سلسله مراتب فازی  انجام و عملیات همپوشانی فازی در محیط نرم افزار ArcGIS انجام گرفت؛ در ادامه پهنه بندی منطقه در پنج گروه بسیار کم خطر، کم خطر، خطرپذیر، پرخطر و بسیار پرخطر استخراج شد. نتایج پژوهش با توجه به نقشه خطرپذیری نهایی استخراج شده، نشان می­دهد که محدوده های باز و فاقد موانع طبیعی و مصنوعی، نزدیکی به مراکز جمعیتی و محورها و شاهراه­های اصلی به سمت مراکز استان، از مناطق پرخطر محسوب شده که نیاز است در اولین فرصت جهت تقویت سامانه پدافندی آن، از طریق ایجاد موانع و استحکامات مصنوعی موثر اقدام شود؛ همچنین نقشه حاصل شده نهایی نقش بی بدیل آب های سطحی را در دفاع عامل و غیرعامل گوشزد کرده و آن را عاملی تاثیرگذار در پدافند منطقه­ای و متحرک معرفی می­کند.

کلیدواژه ها:

سامانه اطلاعات جغرافیایی ، خطرپذیری دفاعی ، سلسله مراتبی فازی