ارزیابی نقش عوامل انسانی و ناکارآمدی سیستم مدیریت رواناب شهری در تشدید خسارات سیلاب، حوضه شهر ایلام، استان ایلام

پدیده های طبیعی همواره در نواحی مختلف زمین به صورت های مختلفی روی می دهند. برخی از ان ها بلایای طبیعی خوانده می شوند و ممکن است باعث ایجاد خسارات مالی و جانی شوند. این بلایا حاصل کنش برخی پدیده ها با فعالیت های انسانی است. در واقع آنچه به عنون بلای طبیعی معرفی می شود خساراتی است که در اثر رخداد این پدیده ها به جوامع انسانی تحمیل می شود. بنابراین هماهنگی و همسان سازی با پدیده های طبیعی می تواند یکی از روش های کنترل خسارات ناشی از آن باشد. در بین انوع طبیعی، سیلاب بخاطر حجم بالای خسارات وارده به عنوان مهیب ترین پدیده طبیعی معرفی می شود. سیل به جریان آب شدیدی گفته می شود که اراضی اطراف خود را اشغال می کند. وقوع سیل در هر منطقه وابسته به عوامل طبیعی چون، میزان وتداوم بارش، عوامل زمین شناسی و جغرافیایی مثل جنس و شیب خاک و پوشش آن است. در این بین، عوامل تشدید کننده یا مهار کننده ای نیز وجود دارد که می تواند بار خسارات مالی وجانی سیلاب را افزایش دهد و یا با کنترل آن از این خسارات بکاهند. عوامل تشدید کننده این خسارات که بیشتر انسانی هستند ناشی از فقدان برنامه ریزی کارآمد و مهندسی صحیح برخورد با پدیده ها است. در این پژوهش سعی شده به عوامل انسانی و ناکارآمدی سیستم های مهار و کنترل رواناب در تشدید خسارات سیلاب شهر ایلام پرداخته می شود. برای این کار ابتداد داده های فیزیولوژی و هیدرولوژی پهنه مورد نظر از نقشه های Dem 30 متر و تصاویر ماهواره ای SRTM در محیط نرم افزار GIS 10.1 استخراج شده سپس از این داده ها به همراه مشخصات جغرافیایی و اقلیمی وهمچنین آمار بارش ایستگاه هواشناسی و حجم رواناب های ورودی مخزن سد پایین دست منطقه برای تحلیل علل وقوع سیل استفاده شده است. در ادامه با بررسی خسارا وارده به تاسیسات و زیر ساخت های شهر پس از سیلاب و بازدید از آن ها علاوه بر تهیه عکس و مستندسازی، به بررسی علل ایجاد این صدمات به صورت موردی پرداخته شده است. براساس مطالعات انجام شده بستر شهر ایلام فاقد زیر ساخت های مناسب جهت کنترل سیلاب است. همچنین به دلیل موقعیت اقلیمی، جغرافییی و زمین شناسی منطقه روی داد دوباره سیلاب بسیار محتمل است. بنابراین تحصیح، گسترش و ارتقای این زیر ساحت ها امر بسیار مهمی در جهت کاهش خسارات سیل است. در انتهای این پژوهش سعی شده راه کارهای برای آماده سازی در مقابل سلاب های آینده که وقوع آن قابل پیش بینی است ارائه شود.

کلیدواژه ها:

سیلات ، بلایای طبیعی ، عوامل انسانی ، عوامل تشدید خسارت ، خسارات سیل ، حجم بارش ، شهرستان ایلام