نثارالرس

نثار به کسر اول به معنی پاشیدن چیزی را افشاندن، پاشیدن نقد و جنس برقرق و قدم کسی است نثار به معنی بخش کردنو بخشیدن و انفاق کردن و صدقه دادن هم آمده است. نثار در شکل خاص خود از سنن بسیار کهن درباری،اشرافی و اجتماعیایران بوده و در ادوار مختلف به وضوح از آن یاد شده و بعضی از اشکال آن هنوز برجای است و در شکل خود یک رسمجهانی است که زندگانی افراد با یکدیگر آن را به وجود آورده است و یک نوع پدیدهء مخصوص محبت و سازش و همزیستیصلح آمیز به شمار می آید؛ پس موارد اصلی نثار را در ایران قدیم چنین برمی آید که:در نوروز و تاجگذاری ها و به هنگام پادشاهیبه فرزند، یا انتخاب ولیعهد و عروسی و تولد و در نوروزنامه عمر خیام در باب درآمدن موبد موبدان و نوروزی آوردن چنینآمده است که آیین ملوک عجم از زمان کیخسرو تا به روزگار یزدجرد شهریار که آخر ملوک عجم بود چنان بوده است که روزنوروز نخست کس از مردمان بیگانه موبد موبدان پیش ملک آمدی با جام زرین پر می و دیناری خسروانی و یک دستهخوید سبز رسته و شمشیر و تیر و کمان و دولت و قلم و استر و بازی و غلامی خوبروی و ستایش نمودی و نیایش کردی اورا به زبان پارسی به عبارت ایشان. چون موبد موبدان از آفرین بپرداختی پس بزرگان دولت درآمدندی و خدمت ها پیشآوردندی. این پیش کش ها درواقع همان نثار است که نوع مردمی آن در رسم نوروزنثار قزوین از نظر خواهد گذشت: درمنظومه ویس و رامین و خمسه نظامی از جمله شرفنامه و هفت پیکر و تاریخ بیهقی هم اشاراتی به رسم نوروزنامه در دربارهایغزنویان و سامانیان شده است. اما قدیمی ترین اشاره رسم نثار از آن فردوسی در شاهنامه مربوط به زمان جمشید است .جهانانجمن شد بر تخت او شگفتی فرومانده از بخت او به جمشید بر گوهر افشاندند مرآن روز را روزنو خواندند چنین جشن فرخ از آن روزگار بمانده از آن خسروان یادگار ز رنج و ز بدشان نبد آگهی میان بسته دیوان بسان رهی به فرمان مردم نهاده دو گوش ز رامش جهان پر ز آواز نوش.

کلیدواژه ها:

نثارالرس ، اعراض ، مالکیت ، حق مالی