بررسی رابطه شاخص همگنی حمل ماسه UDI با شکل تپه های ماسه ای مطالعه موردی تپه های ماسه ای شهرستان بافق

از آنجا که بیش از دو سوم مساحت کشور ایران به دلایل مختلف از جمله موقعیت خاص جغرافیایی و فیزیوگرافی و دوری از گستره های وسیع آبی در شرایط اقلیمی بیابانی و نیمه بیابانی قرار دارد، کاهش انبوهی پوشش گیاهی و عوامل مساعد کننده فرسایش خاک زمینه را برا ی توسعه فرسایش بادی فراهم کرده است. از 13 میلیون هکتار ماسه زار پراکنده در سطح کشور، بیش از 5 ملیون هکتار را تپه ماسه ای فعال و نیمه فعال تشکیل داده است که مطالعه مورفولوژی آنها می تواند درشناسایی جهت رسوبگذاری، میزان توسعه و فعالیت تپه ها، شناسایی جهت بادهای مؤثر در شکل دهی تپه ها و نیز ارتباط آنها با بادهای غالب و چیره مؤثر بوده و اولویت تثبیت و کنترل آنها را معین می کند . درمطالعه حاضر به کمک نرم افزار گلماسه نما (Sand RozeGraph 3.0 دادههای بادسنجی ایستگاه سینوپتیک بافق طی یک دوره آماری 14 ساله 2006-1993 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت و با استفاده از شاخص UDI حاصل از این نرم افزار، شکل تپه ها و نوع جریان بادها پیش بینی شد . سپس به کمک تصاویر حاصل از گوگل ارث شکل تپه ها مورد بررسی قرار گرفت و با نتایج حاصل از شاخص UDI مقایسه گردید. نتایج نشان داد که مقدار شاخص UDI حاصل از ترسیم گلماسه با سرعت آستانه استاندارد شده 6/5 متر بر ثانیه) و با استفاده از نرم افزار گلماسه نما برابر با 0/26 می باشد و این امر نشان دهنده چند جهته بودن بادهای منطقه است. همچنین تصویر حاصل از گوگل ارث از منطقه مورد نظر نیز نشان می دهد که غالب تپه های ماسه ای موجود در ارگ از نوع تپه های طولی یا سیلک و سیف و تپه های رفت و برگشتی می باشد که حاصل بادهای دو جهته با یک جهت اصلی و یک جهت فرعی و از یک قطاع می باشند.

کلیدواژه ها:

بافق ، تپه ماسه ای ، سیلک ، شاخص UDI ، گلماسه