تحلیل تغییرات زمانی فرآیندهای هیدرولوژیکی کرت های کوچک آزمایشی در یک حوزه آبخیز جنگلی

امروزه مطالعه فرآیندهای هیدرولوژیکی سامانه های مختلف از مهم ترین پیش نیازهای مدیریت منابع آب و خاک است. حال آن که مطالعه تغییرات زمانی فرآیندهای مختلف هیدرولوژیکی کم تر مورد توجه قرار گرفته است. بر این اساس، این پژوهش با هدف تحلیل تغییرات زمانی فرآیندهای هیدرولوژیکی کرت های آزمایشی در در پائین دست آبخیز حوزه آبخیز جنگلی آموزشی و پژوهشی دانشگاه تربیت مدرس واقع در استان مازندران انجام شد. آزمایش ها با شدت بارش شبیه سازی شده حدود 6/1 میلی متر در دقیقه و کرت 30 × 30 سانتی متر صورت پذیرفت. تغییرات زمانی ارتفاع، زمان شروع رواناب و رسوب تولیدی طی 8 ماه از مهر 1387 تا اردیبهشت 1388 به صورت ماهانه بررسی شد. نتایج به دست آمده دلالت بر تغییرپذیری زمانی آماره های مورد بحث در طول دوره آزمایش داشت. ارتفاع رواناب در ماه های اسفند و آبان با رطوبت پیشین بالای خاک (25 و 23 درصد) و پوشش کم لاشبرگ سطحی، بالا و به ترتیب 5/12 و 2/10 میلی متر بوده است. هم چنین در ماه های فروردین و اردیبهشت به سبب کم بودن نسبی پوشش گیاهی، رسوب تولیدی به ترتیب به-حدود 1/21 و 9/18 میلی گرم افزایش یافته است. زمان شروع رواناب در ماه های با پوشش کم سطح زمین تحت تاثیر رطوبت خاک قرار گرفته بود. در ماه مهر با کم ترین رطوبت پیشین (نه درصد)، بیش ترین زمان تولید رواناب در حدود 67 ثانیه و در اسفند با بالاترین مقدار رطوبت خاک (25 درصد) پائین ترین زمان تولید رواناب در حدود 32 ثانیه را داشته است. زمان شروع رواناب در ماه-های دیگر با تغییر پوشش سطح زمین رفتار نامنظمی داشته که حاکی از حساسیت آن نسبت به شرایط محیطی بوده است.

کلیدواژه ها:

فرآیندهای هیدرولوژیکی ، پوشش سطح خاک ، حوزه آبخیز کجور ، رطوبت پیشین خاک ، کرت های آزمایشی