ارزیابی شاخص VHI درپایش زمانی و مکانی خشکسالی(مطالعه موردی: استان اصفهان)

خشکسالی یک خطر طبیعی است که تاثیر قابل توجهی بر جنبه های اقتصادی، کشاورزی، زیست محیطی و اجتماعی دارد. از این رو پایش و بررسی این پدیده امری مهم و حیاتی می باشد.اولین قدم جهت مدیریت این پدیده استفاده از شاخص های معتبر می باشد.در تحقیق حاضر به ارزیابی شاخص VHI که مبتنی بر داده های ماهواره ای است ،جهت پایش خشکسالی پرداخته شده است.این شاخص ترکیبی از دو شاخص وضعیت پوشش گیاهی ((VCIوشاخص وضعیت دما (TCI) می باشد،که جهت محاسبه این دو شاخص از محصولات MOD13 وMOD11 سنجنده MOIDS که به ترتیب مربوط به شاخص گیاهی تفاضلی نرمال شده (NDVI) و دمای سطح زمین((LST می باشد,در بازه زمانی سال های 2010تا 2018 میلادی استفاده گردید.ارزیابی شاخص دورسنجی((VHI با استفاده از شاخص بارش استاندارد شده((SPI صورت گرفت، به این صورت که ضریب همبستگی مقادیر سالانه شاخص SPI،14ایستگاه سینوپتیک منطقه مطالعاتی با مقادیر شاخص VHI در همان ایستگاه ها در بازه زمانی سال های 2010 تا 2017 میلادی محاسبه شد. نتایج ، ضریب همبستگی بین 64 /0 تا 81/0 در سال های مدنظررا نشان دادکه بیشترین آن مربوط به ایستگاه نجف آباد و کمترین آن مربوط به ایستگاه مبارکه می باشد،به طور میانگین ضریب همبستگی 71/0 بین دو شاخصSPIو VHIوجود دارد،که نشان دهنده همبستگی بالا و قابل قبول بودن شاخص VHI در پایش تغییرات زمانی و مکانی خشکسالی در نواحی مختلف استان می باشد.در نهایت نقشه های درجه شدت خشکسالی(بین سال های 2010تا2018 میلادی) بر اساس شاخصVHI که در5طبقه ی,خشکسالی بسیار شدید،خشکسالی شدید،خشکسالی متوسط,خشکسالی خفیف و غیر خشکسالی،تهیه شده بود، مورد بررسی قرار گرفت. نتایج این پژوهش نشان داد که علم سنجش از دور و استفاده از شاخص VHIمیتوانند به عنوان یک جایگزین مناسب برای شاخص های هواشناسی باشند ،که به طور قابل اطمینان جهت پایش خشکسالی در محدوده های وسیع مورد استفاده قرار گیرند.

کلیدواژه ها:

خشکسالی ، VHI ، VCI ، TCI