شناسایی ابعاد سواد ارتباطی: با رویکرد تحلیل مضمون

زمینه و هدف: سواد ارتباطی یکی از سوادهای ضروری از دیدگاه یونسکو است که بر توانایی برقراری ارتباط مناسب با دیگران و فعالیت­های موثر اجتماعی تاکید دارد. هدف پژوهش، کشف مضامین و مولفه­های اصلی و فرعی سواد ارتباطی و شناسایی شاخص­های بالقوه برای بهبود این نوع سواد در نظام­های آموزشی بود.   مواد و روش ها:  این پژوهش با استفاده از روش تحلیل مضمون به شیوه براون و کلارک (2006) انجام شده است. جامعه آماری این پژوهش شامل منابع علمی حوزه ارتباطات به زبان انگلیسی و افراد صاحب نظر دراین حوزه بود. روش نمونه­گیری از منابع به­صورت هدفمند از کتب با بیشترین ربط موضوعی با مفهوم کلی سواد ارتباطی (پنج مورد) و در گام دوم  برای صاحب­نظران ارتباطی، انتخاب 24 نفر تا رسیدن به اشباع نظری بود.    یافته ها: یافته­ ها نشان داد که تم­های اصلی سواد ارتباطی شامل ارتباط مبتنی بر حواس ، ارتباط تخصصی و ارتباط در سطوح مختلف بود. تم اصلی ارتباط مبتنی بر حواس مشتمل بر تم­های فرعی سوادهای بینایی، شنوایی، بویایی، لامسه و چشایی بود. تم اصلی ارتباط تخصصی مشتمل بر تم­های فرعی سوادهای سخن گفتن، نوشتن، خواندن، دیدن ، زبان بدن،  فناوری­های­ ارتباطی، ارتباط بین فرهنگی، تبلیغاتی، ارتباط سازمانی، روابط عمومی، روابط بین­الملل، حقوق شهروندی، مالی، تجاری، هیجانی و پژوهش ارتباطی بود. تم اصلی ارتباط در سطوح مختلف نیز مشتمل بر سوادهای درون فردی، میان فردی، گروهی، جمعی و فرا فردی بود.   نتیجه گیری:البته باید به این نکته توجه داشت که سرعت تحولات ارتباطی در دنیای امروز، به همان اندازه که ضرورت توجه و تاکید بر سواد ارتباطی را افزایش می­دهد، به همان اندازه بازنگری و به­روزرسانی آن را متناسب با تحولات ارتباطی روز افزایش می­دهد.

کلیدواژه ها:

سواد ارتباطی ، تحلیل مضمون ، ارتباطات ، ارتباط تخصصی ، ارتباط بین فردی