تاثیر پذیری قابلیت جذب عنصر روی در منطقه شهرک صنعتی روی زنجان از ویژگی های مختلف خاک

اطلاع از وضعیت زیست فراهمی عناصر سنگین در خاک و شناخت عوامل موثر بر آن میتواند اطلاعات مفیدی در راستای کنترل خطر آلودگی خاک فراهم آورد. برای انجام این مطالعه، علاوه بر ویژگی های فیزیکوشیمیایی معمول، غلظت کل و قابل جذب عنصر روی در تعداد 110 نمونه خاک سطحی (صفر تا 20 سانتیمتر) برداشتشده از منطقه شهرک صنعتی روی زنجان تعیین گردید. نتایج تجزیه آماری نشان داد که میانگین غلظت کل عنصر روی در خاکهای منطقه مورد مطالعه 179/91 میلی گرم بر کیلوگرم بود که کوچکتر از حد مجاز این عنصر در خاک های کشور است. همچنین مشخص شد که میانگین غلظت قابل جذب عنصر روی (عصاره گیری شده با دیاتیلن تریآمین پنتا استیک اسید) 17/70 میلی گرم بر کیلوگرم بود که با توجه به قلیایی بودن واکنش خاک ها، مقداری قابل توجه است. نتایج تجزیه همبستگی حاکی از آن بود که ویژگی های درصد رس، واکنش خاک و مواد آلی خاک اثر چندانی بر زیست فراهمی عنصر روی ندارند؛ حال آنکه همبستگی منفی و معنی داری میان غلظت قابل جذب روی در خاک با درصد کربنات کلسیم معادل خاک و فاصله از شهرک صنعتی روی مشاهده شد. به نظر میرسد در مقایسه با ویژگی های خاکی متداول، فاصله از منابع انسانی ایجاد آلودگی در خاک به مراتب اثر بیشتری در کنترل رفتار شیمیایی عناصر سنگین در خاک دارد.

کلیدواژه ها:

آلودگی خاک ، توزیع مکانی ، فلزات سنگین ، همبستگی