نقش آمادگی در کاهش آسیب پذیری از بحران های شهری

امروزه مدیریت بحران از جمله مواردی است که لازم است در فرایند برنامه ریزی شهری مورد توجه ویژه قرار گیرد.شهر مانند تمام سیستم ها مجموعه ای از اجزاست که با هم در حال تعامل هستند. اگر این اجزاء دچار مشکل شوند، بر تعاملات اجزاء و در کل سیستم تاثیر می گذارد. به طور کلی می توان شهر را موجود زنده ای تصور کرد که باید برای ادامه حیات و سلامتی آن برنامه ای وجود داشته باشد که مانع بروز بحران و یا حداقل، کنترل بحران شوند. این فرایند را می توان مدیریت ریسک نامید. اگر برای شهری قبل از بروز هر حادثه و بحرانی فکر شود و پیش بینی های لازم انجام گیرد. می توان بروز بحران آن را مدیریت کرد. از آنجا که شهر را مدیران شهری مدیریت می کنند، این مدیران در زمان بروز بحران باید بتوانند آن را مدیریت نمایند. پس در هنگام بروز بحران ها، مسیولیت کنترل آنها بر عهده مدیران شهری است. سیستم جامع مدیریت بحران، مخاطرت بالقوه و منابع موجودرا ارزیابی کرده و طوری برنامه ریزی می نماید که منابع موجود را با مخاطرات موازنه کند تا با استفاده از منابع موجود بتوان بحران راکنترل کرد. شش وظیفه مدیران بحران عبارتند از: برنامه ریزی، جلب مشارکت مردمی، سازماندهی، بکارگیری نیروی انسانی، رهبری و نظارت. هدف کلی، بهینه سازی فعالیت های مقابله با بحران و به حداقل رساندن خسارات ناشی از آن و درنظر رگفتن مدیریت زمان که مدیر موظف است هزینه ها و مدت پروژه ها را کاهش و تعداد و کیفیت پروژه ها و فعالیت ها را جهت نیل به اهداف افزایش دهد، به عبارت دیگر زمان شروع واکنش و امدادرسانی، هزینه عملیات برای امداد رسانی و بازسازی باید کاهش یابد. از طرف دیگر حجم عملیات آمادگی، امدادرسانی و بازسازی، کیفیت عملیات آمادگی، سطح آمادگی در مقابله با بحران و حجم اقدامات بازسازی و عادی سازی باید افزایش یابد. آمادگی: مجموعه اقداماتی که توانایی شهروندان، مدیریت شهری و مردم را در انجام مراحل مختلف مدیریت بحران افزایش می دهند آمادگی شامل مطالعه، تحقیق، جمع آوری اطلاعات، برنامه ریزی، سازماندهی، طراحی، تامین منابع و امکانات، آموزش، تمرین و مانور است. آموزش شامل آموزش های همگانی و تخصصی برای شهروندان، مسیولین و دست اندرکاران ذیربط است که از طریق رسانه های گروهی یا به طرق مقتضی دیگر ارایه می شود. برای دستیابی به آمادگی در کاهش آسیب پذیری بحران شهری، تهیه یک برنامه پایه آمادگی در برابر بحران ها و سوانح، تهیه برنامه خدمات اجتماعی در شرایط بحرانی (ESSP)، تهیه برنامه تخلیه در شرایط اضطراری و بحرانی، تهیه برنامه تخلیه در شرایط اضطراری و بحرانی، تمرین و آزمون برنامه های آمادگی دربرابر بحران و تجدیدنظر و به روز کردن احتمالی، تعریف تاب آوری شهری: تاب آوری شهر عبارت از معیاری برای سنجش میزان توانایی نظام (System) شهری برای جذب تغییرات و سازماندهی مجدد تغییرات حاصل از اختلالات، پایداری شهر و ظرفیت سازی است. تاب آوری در نقطه مقابل آسیب پذیری قرار دارد و پاسخی است که شهر به بلایا می دهد و امروزه تمام شهرهای دنیا طرح و برنامه های خود را بر این اساس جلو می برند و در تلاش برای ساخت شهرهای منعطف و تاب آور هستند، شبکه ای پایدار از سیستم های کالبدی و جوامع انسانی سیستم های کالبدی، مولفه های ساخته شده و طبیعی شهرند که شامل جاده ها، ساختمان ها، زیرساخت ها، ارتباطات و تاسیسات تامین انرژی وهمچنین مسیرهای آب، خاک، توپوگرافی، جغرافیا و سیستم های طبیعی هستند. نکات مهمی که در برنامه های راهبردیمیان مدت و بلندمدت برای ارتقای ایمنی کشور بر اساس درس های آموخته شده از حادثه پلاسکو باید از کلیه جوانب مورد بررسیمسیولان قرار گیرد:کاهش ریسک و مدیریت بحران، نهادینه شدن موضوغ ایمنی در شهرسازی و احداث بنا در بین مردم و مسیولان شهری از طرح تااجراع ضرورت جامع نگری در مدیریت ریسک، تهیه طرح های جامع کاهش ریسک و مدیریت بحران، ضرورت فرهنگ سازی بهدانش آموزان و مردم در هنگام بروز حوادث قهری و سوانح طبیعی، ضرورت توجه به ایجاد و تجهیز تیم های امداد و نجات شهریسنگین در کشور. در خاتمه 14 مورد از موارد پیشنهادات در خصوص کاهش خطرپذیری ساختمان های شهری در زمینه حوادثناگهانی مانند آتش سوزی و انفجار و کاهش خسارات در حوادث مشابه حادثه پلا سکو به مدیریت شهری ارایه گردید.

کلیدواژه ها:

آمادگی ، مدیریت بحران ، شهر ، تابآوری ، تاب آوری شهری