اخلاق پزشکی از دیدگاه اسلام و بررسی برخی چالش های آن

زمینه و هدف: در حوزه علوم بشری پزشکی سرآمد همه دانش هاست چرا که فلسفه سایر علوم بهره وری انسان از مواهب زندگی است و این هدف جز در پرتو سلامت جسم و جان میسر نیست. به همین دلیل بحث اخلاق نیزدراین حرفه از جایگاه ویژه ای برخوردار است علم و تخصص بدون بهره مندی ازاخلاقیات پاسخگویی نیازهای فطری بشر نمی باشد اخلاق به پیشرفت های علمی جهت و هدف می بخشد هم چنین دردین مبین اسلام رعایت اصول اخلاقی در امر طبابیت بسیار حائز اهمیت است چراکه سلامت جسم بزرگ ترین نعمت و جان بیماران امانتی الهی در دست پزشکان می باشد. با پیشرفت روزافزون علم پزشکی پیچیدگی ها و چالش هایی در زمینه اخلاق پزشکی حاصل شده است که در ادامه به 3 مورد از آنها که شامل مسئله باروری مصنوعی سقط جنین واتانازی می باشد خواهیم پرداخت. در این مقاله علاوه بر پرداختن به اخلاق پزشکی واهمیت آن سعی شده دیدگاه های مربوط به مسائل اخلاق پزشکی در اسلام ایران باستان و غرب مورد بررسی و مقایسه قرار گیرد و آیات و روایات مربوطه ذکرگردیده است. روش شناسی: با بهره گیری از مجلات تاریخ و اخلاق پزشکی و مراجع اینترنتی نشرمقالات مانند سیویلکا، پایگاه مجلات نور و جایگاه مرکز اطلاعات علمی جهاد دانشگاهی و.. پس از بررسی حدود 50 مقاله تعدادی از آنها برای استخراج مطالب مورد استفاده قرار گفت و هم چنین از کتب فقهی و پزشکی مرتبط نیز استفاده گردید. یافته ها: بررسی ها نشان می دهد که در گذشته هم توجه زیادی به اخلاق در حوزه طبابیت بوده است. هم چنین پزشکان نامی زیادی در تاریخ اسلام کتبی در این زمینه تالیف نموده اند. در احادیث و آیات نیز ویژگی های یک پزشک یا اخلاق اشاره شده و از طرفی مشاهده می شود همانطور که اوامر و نواهی دین سعی بر حفظ جایگاه و کرامت انسان داشته صاحب نظران واطیا هم از گذشته تاکنون بر همین موضوع تاکید داشته و از این رو بسیاری از معیارهای اخلاق پزشکی در دیدگاه های مختلف ثابت است و در طول زمان دست نخورده مانده اند. هم چنین در برخی زمینه ها نظریات سایر ادیان الهی و انجمن جهان پزشکی و برخی کشورها به دیدگاه اسلامی نزدیک می باشد بحث ونتیجه گیری: یافته ها حاکی از آن است که علم پزشکی به عنوان علمی تجربی و مبتنی بر شواهد نمی تواند در مورد حق حمایت یا ممات یک انسان که از آن خداوند است ، تصمیم گیری نماید و این علم تنها در جهت بهبود بیماری و یا پیشگیری از آن است که با بهره گیری از معیارهای اسلامی اخلاق پزشکی می تواند به بهترین شکل ارائه گردد واز آنجا که بحث در زمینه های مختلف اخلاق پزشکی ادامه دارد احکام اسلامی در زمینه چالش های مطرح قوانینی عقلانی و راهگشا می باشند و از تصمیم گیری های غلط و عوارض آن جلوگیری می کنند چرا که فلسفه قوانین اسلامی تکامل مادی و معنوی جامعه انسانی است لذا آموزش و به کارگیری اصول اخلاق پزشکی بر مبنای رهنمودهای اسلام و قرآن و مطالعات بیشتر در این حوزه توصیه می شود چرا که موجب تصمیم گیری های بهتر خواهد شد

کلیدواژه ها:

اخلاق پزشکی ، اسلام ، اتانازی ، سقط جنین ، باروری مصنوعی