عبارتی از معراج نامه بایزید بسطامی

[محمد علی موحد]

عبارتی که از معراج نامه ی بایزید بسطامی در کتاب اللمع، ابو نصر سراج آمده مبتنی است بر رساله ای که جنید در شرح و تفسیر شطحیات بایزید نوشته. (1)

***

[ابو نصر السراج الطوسی]

اول ما صرت الی وحدانیته فصرت طیرا جسمه من الاحدیه و جناحاه من الدیمومیه فلم ازل اطیر فی هوآء الکیفیه عشر سنین حتی صرت الی هوآء مثل ذلک مایه الف الف مره فلم ازل اطیر الی ان صرت فی میدان الازلیه فرایت فیها شجره الاحدیه، ثم وصف ارضها و اصلها و فرعها و اغصانها و ثمارها ثم قال، فنظرت فعلمت ان هذا کله خدعه. (2)

***

[یزدانپناه عسکری]

از نظر بایزید مشاهداتش تا یک حد خاصی فریب و خدعه تعبیر شده است، در صورتی که لفظ «صور خیال در مرتبه خیال» خودش به اندازه کافی گنگ، مبهم، و نارسا، برای بیان وضعیت ادراک شده می باشد. و نیازی نیست لفظ خدعه را هم به آن اضافه کرد.

__________________

1 - شمس تبریزی، نویسنده محمد علی موحد - تهران : طرح نو 1379 صفحه 77

2 - ابو نصر السراج الطوسی، اللمع فی التصوف، ، مطبعه بریل - لیدن، چاپ: _، 1914 م. صفحه 384

- احمد فرید المزیدی، الامام الجنید، دار الکتب العلمیه - بیروت، چاپ: اول، 1427 ق. ص 256