ترکیب روانشناسی صنعتی و سازمانی (I/O Psychology)
اصطلاح روانشناسی سازمانی بزرگ تر و عمومی تر به نظر می رسید. اگر چه بسیاری از روانشناسان ترجیح دادند ترکیب روانشناسی صنعتی و سازمانی (I/O Psychology) را به کار ببرند.
البته اصطلاح روانشناسی صنعتی و سازمانی بیشتر یک تعبیر آمریکایی است و در اروپا غالبا از اصطلاح روانشناسی کار و سازمان یا Work and Organizational Psychology استفاده می شود.
ما در ایران از همان اصطلاح روانشناسی صنعتی و سازمانی استفاده می کنیم و دانشجویان می توانند این گرایش را در مقطع کارشناسی ارشد دنبال کنند. کسانی که در مقطع کارشناسی ارشد به سراغ این رشته می روند، معمولا چنین درس هایی را می گذرانند:
روانشناسی بهره وری، روانشناسی اجتماعی، روانشناسی سازمانی، نگرش ها و انگیزش شغلی، آموزش نیروی انسانی، نظریه های سازمانی، روابط صنعتی، روانشناسی مصرف کننده، روانشناسی مهندسی، روانشناسی مدیریت، روانشناسی کارکنان، روانشناسی حرفه ای، روانشناسی کار، بالندگی سازمانی، فرهنگ سازمانی، روش تحقیق، آمار استنباطی، کاربرد نرم افزارهای آماری در تحلیل داده ها
در روانشناسی عمومی نیز مانند بسیاری دیگر از رشته های تحصیلی و افرادی که در آن مشغول کار می شوند یک سری توقعات و وظایف تعریف شده و روانشناسی عمومی نیز از این قاعده مستثنی نیست. از مهمترین وظایفی که برای روانشناسی عمومی تعریف شده می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- انجام مصاحبه و تست های روانشناختی و بالینی برای علت یابی مشکل فرد در جلسات مشاوره روانشناسی
- درمان مشکلات شناختی– رفتاری
- آموزش روبرو شدن فرد با موقعیت های مختلف
- شناخت فرد از احساسات و هیجانات خود
- در صورت نیاز اقدام به دارو درمانی یا روان درمانی
- تفکیک احساسات خود از مسائل مراجعه کننده
- شناخت توانمندی ها، استعدادها، هوش فردی مراجعه کننده
- توان بالا در گوش کردن به صحبت های دیگران
روانشناسی تا به امروز مکاتب مختلفی را پشت سر گذاشته تا ماحصل آن رشته روانشناسی در شاخه های مختلف امروزی شده است. از مهمترین مکاتب روانشناسی می توان موارد زیر را برشمرد:
- ساخت گرایی: در این مکتب که مبدع آن یکی از شاگردان ویلهلم وونت بود، شکست ساختار اجزای فرایندهای ذهنی مورد بررسی و مطالعه قرار گرفت.
- کارکردگرایی: این تئوری در تقابل و در راستای رد مکتب ساختارگرایی از سوی ویلیام جیمز مطرح شد. افراد زیادی در این زمینه به تحقیق و بررسی پرداختند و در نهایت ایوان پاولف نظریه مهم و معروف شرطی شدن کلاسیک را در تایید این نظریه مطرح کرد. در نهایت این مطالعات در دسته روانشناسی آزمایشی تعریف و رده بندی شد.
- رفتارگرایی: این مکتب در واقع نقشه راه روانشناسان در قرن بیستم شناخته می شد. طرفداران این مکتب معتقدند روانشناسی در واقع علم رفتارشناسی است.
- روانکاوی: که به عصر معاصر برمی گردد و امروزه درباره آن صحبت می شود فرایند ضمیر ناخودآگاه را بر شخصیت و رفتار افراد بررسی می کند.
روانشناسی در ایران نیز تاریخ خواندنی دارد. شاید برای شما جالب باشد که بدانید روانشناسی در ایران به هزار سال قبل یعنی به دوران ابوعلی سینا و زکریای رازی و ملاصدرا برمی گردد. در ان زمان روانشناسی زیر مجموعه ای از علم فلسفه محسوب می شد از همین رو فلاسفه نامی ایران نیز ابعاد مختلف روحیات و خلقیات افراد را مورد بررسی قرار می دادند. با این وجود تا اوایل دهه 40 علم روانشناسی به صورت مجزا و مستقل در ایران مطرح نبود. پس از آن روانشناسی وارد دانشگاه های ایران شد که این تحولات را می توان حاصل تلاش های دکتر محمود صناعی دانست که کمک کرد علم روانشناسی در ایران جان بگیرد و امروز به رشته ای پرطرفدار در دانشگاه ها باشد.
دلیل اهمیت روانشناسی عمومی
گسترش روابط اجتماعی به جهت پیشرفت تکنولوژی و توسعه شبکه روابط افراد برقراری ارتباط موثر یکی از نیازمندی ها به شمار می آید. در این راستا افراد نیاز دارند با شناخت صحیح از خود و مواجهه با موقعیت های مختلف توانایی خود را در برقراری ارتباطات اجتماعی ارتقا دهند. روانشناسی عمومی برای چگونگی مواجهه با این چالش ها کمک می کند، تا کنش ها و واکنش های درستی نشان دهیم. در واقع کنش و واکنش در روانشناسی بررسی می شود.