دلایل وجود و ضرورت امام زمان (عجل الله تعالی فرجه الشریف )

بسم الله الرحمن الرحیم

هر چند با دلیل های فراوان متقن و منطقی ، عقلی و نقلی وجود و ضرورت امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف در منابع اعتقادی به اثبات رسیده و مبرهن گردیده است ، اما در اینجا به اختصار به دو دلیل قرآنی و روایی اشاره می کنیم.

1 ) سوره قدر

آنچه از سوره قدر وآیات آغازین سوره دخان و روایاتی که در تفسیر این سوره وآیات نقل شده اند (الکافی ، ج1 ، ص 242 – 253 ) ، به دست می آید این است که:

اولا ، شب قدر در هرسال هست ( الکافی ، ج1 ، ص247 ) و درآن شب تقدیر امور وتفریق « کل امر حکیم » صورت می گیرد.

ثانیا ، فرشتگان در شب قدر در زمین نازل می شوند و مقدرات یکساله را ، به نزد ولی مطلق زمان وحجت خدا می آورند ، و به او تسلیم می کنند. این واقعیت همواره بوده و تاقیامت خواهد بود. چنانکه از ابوذرغفاری روایت است که:« به پیامبر اکرم(صلی الله علیه وآله) گفتم: ای پیامبرخدا! آیا شب قدر ونزول فرشتگان در آن شب، تنها درزمان پیامبران وجود دارد و چون پیامبران از دنیا رفتند دیگر شب قدری نیست؟

حضرت فرمود: نه ، بلکه شب قدر تاقیام قیامت ، هست »( البرهان فی تفسیر القرآن ، ج5 ص 714 ).

همچنین کلمه «تنزل» درسوره قدر وکلمه «یفرق» درآیات اول سوره دخان که با فعل مضارع آورده شده و دلالت براستمرار دارند ، به روشنی ثابت می کنند که نزول ملائکه و تفریق وتحکیم امور ، همواره استمرار دارد و در چنین شبی(شب قدر) انجام می پذیرد.

بنابراین ، وقتی ثابت شد که شب قدر درهرسال هست ، باید صاحب شب قدر نیز، همیشه وجود داشته باشد، واگرنه فرشتگان برچه کسی فرود بیایند؟ وکتاب تقدیر را نزد چه کسی بگشایند ؟ ومجاری امور را ، به اذن خدا به چه کسی بسپارند؟.

بدین ترتیب ، وجود صاحب شب قدر در هرزمانی ضرورت پیدا می کند که باید در عالم وجود داشته باشد.

به اتفاق همه مسلمانان در زمان حیات پیامبراکرم(صلی الله علیه و آله )، صاحب شب قدر و محل نزول فرشتگان درآن شب ، آستان مقدس آن حضرت بود. براساس روایات متعدد و معتبر، بعد از آن حضرت ، صاحب شب قدر و محل نزول فرشتگان که درآن شب فرود می آیند ، امیرمومنان علی(علیه السلام ) و امامان بعد از او تا حضرت حجت بن الحسن امام زمان(عجل الله تعالی فرجه الشریف) می باشد ( الکافی ، ج1 ، ص 247 ).

درزمان غیبت ، این مرتبت وجایگاه برای حضرت حجت(عجل الله تعالی فرجه الشریف) می باشد، یعنی صاحب شب قدر و میزبان فرشتگانی که در آن شب فرود می آیند ، آن حضرت است. با این بیان ، وجود و ضرورت امام زمان(عجل الله تعالی فرجه الشریف) ثابت می گردد. از این رو، امامان معصوم (علیهم السلام) به شیعیان سفارش کردهاند که برای اثبات وجود و امامت امامان معصوم ، بامخالفان امامت، با آیات سوره قدر و دخان ، استدلال نمایید ( الکافی ، ج1 ، ص 249 ).

2 ) حدیث ثقلین

علاوه برسوره قدر، میتوانیم از حدیث ثقلین نیز ، برای اثبات وجود حجت خدا در هر عصر و زمانی کمک بگیریم و به آن استدلال نماییم ، و این حدیث شریف را به عنوان یک دلیل قاطع و متقن ، برای ضرورت وجود امام و حجت الهی در هر زمانی ، در مقابل تمامی فرق اسلامی ارائه دهیم ؛ زیرا این حدیث را بسیاری از بزرگان اهلسنت نیز نقل کردهاند، به طوری که احتمال داده نمیشود کسی از مسلمانان این حدیث را نپذیرد.

هرچند در نقلهای متعدد این حدیث تفاوتهای وجود دارد ، ولی محور مشترک آنها دعوت مردم به پیروی از کتاب خدا واهل بیت پیامبراست. مضمون این حدیث شریف این است که رسول خدا(صلی الله علیه وآله) فرمود:« ا نی تارک فیکم الثقلین ما ان تمسکتم بهما لن تضلوا ، کتاب الله و عترتی اهل بیتی و انهما لن یفترقا حتی یردا علی الحوض ؛ همانا من دو گوهر گرانبها را درمیان شما می گذارم ، تا زمانی که به این دو تمسک جویید گمراه نخواهید شد ، کتاب خدا و اهل بیت خویش را ، واین دو از یکدیگر جدا نگردند تا آن هنگام که درکنار حوض[کوثر]برمن وارد شوند ». الارشاد ؛ ج1 ؛ ص233.

این حدیث شریف به صراحت ازجدای ناپذیری قرآن و اهل بیت سخن می گوید ؛ بنابراین برکسی مخفی نیست که قرآن کریم در جامعه اسلامی باقی ؛ ساری وجاری است ، پس باید از اهل بیت نیز ، کسی در کنار این قرآن باشد تا عدم جدایی آن دو که رسول خاتم(صلی الله علیه وآله) ازآن خبر داده است(« انهما لن یفترقا حتی یردا علی الحوض») ، تحقق و مصداق پیدا کند. بدین ترتیب ثابت می شود: تا روزی که حتی یک فرد از انسانها در دنیا باقی است ، حجت صامت(قرآن) وحجت ناطق(امام معصوم) نیز ، باید باشند و ازهم جدایی ندارند.

علامه طباطبائی ضمن مسلم وقطعی دانستن حدیث ثقلین و تاکید بر اینکه ، این حدیث به سندهای بسیار وعبارات مختلفی روایت شده ، به گونه که سنی وشیعه به صحت آن ، اعتراف واتفاق دارند ، مطالب مهمی را از این حدیث قابل استفاده می داند ، از جمله می نویسد :« همچنان که قرآن تا قیامت در بین مردم باقی میماند، عترت پیغمبر نیز تا قیامت باقی خواهد ماند، یعنی هیچ زمانی[عالم] از وجود امام و رهبر حقیقی ، خالی نمیگردد ». شیعه دراسلام ، ص 243 – 244 .

بنابراین، افزون بردهها دلیلی که برضرورت وجود امام معصوم وحجت خدا در عالم دلالت دارند، از طریق حدیث ثقلین نیز، وجود وضرورت امام معصوم ثابت می گردد.