عواملی که باعث می شود خوشبختی و خیر دنیا و آخرت نصیب انسان شود (قسمت سوم )

بسم الله الرحمن الرحیم 

 

✅براساس روایات و فرمایشات معصومین علیهم السلام یکی از عواملی که باعث می شود خیر دنیا و آخرت نصیب انسان شود ، دروغ نگفتن است . چنانکه از فقه الرضا نقل شده است که : 

✅« مردی به محضر رسول خدا صلی الله علیه وآله آمد و گفت : ای رسول خدا ! به من اخلاق و چیزی را بیاموز که خیر دنیا و آخرت را (در بر داشته باشد و) برایم جمع کند.

✅رسول خدا صلی الله علیه وآله فرمودند : دروغ نگو ، آن مرد می گوید : من در حالتی قرار داشتم که مورد رضایت خدای سبحان نبود ( یعنی شخص گنه کاری بوده و برآن کار عادت کرده بوده ) من آن حالت و عادت برگناه را ترک کردم به این جهت که (با خود گفتم ) اگر کسی از من بپرسد آیا فلان گناه را مرتکب شدی اگر راست بگویم که بله آن را مرتکب شدم مفتضح و رسوا می شوم و اگر انکار کنم و به دروغ بگویم نه آن کار را انجام نداده ام ، با سفارش و توصیه رسول خدا صلی الله علیه وآله مخالفت کرده ام که فرمودند : ( اگر می خواهی به خیر دنیا وآخرت برسی ) دروغ نگو.

 الفقه المنسوب الی الامام الرضا علیه السلام، ص 354 . 

✅این شخص به سبب اینکه دروغ نگوید ، دست از اعمال خلاف و گناه کاری کشید و در نتیجه ی ترک دروغ ، از سعادتمندان و خوشبختان گردید . 

✅برکسی پوشیده نیست که دروغ پیامدهای دنیوی و اخروی بسیار بد و خطرناک در پی دارد ، یکی از پیامدهای دنیوی دروغ ، سلب اعتماد از شخص دروغگو است ، کسی که دروغ بگوید دیگر کسی حتی به سخن راست او نمی تواند اعتماد نماید در حالی که بزرگترین سرمایه هرانسانی اعتماد و اعتبار او است . 

✅در مذمت دروغ همین بس که امام حسن عسکری علیه السلام می فرماید : همه ای خباثت و زشتی ها در خانه ای قرارداده شده و کلید آن خانه را دروغ قرار داده است . بحار الانوار (ط - بیروت)، ج69، ص: 263 . 

✅مفهوم این سخن حضرت این است که دروغ باعث ارتکاب هر خباثت و زشتی می شود ، همان طور که ترک دروغ ، موجب ترک سایر گناهان می شود ، چنانکه نقل شده مردی نزد رسول خدا صلی الله علیه وآله آمد گفت : من نماز نمی خوانم ، عمل زشت منافی عفت زنا مرتکب می شوم و دروغ هم می گویم از کدام یکی توبه و بازگشت نمایم ؟ 

✅حضرت فرمودند : از دروغ توبه کن ، آن مرد تعهد داد که دروغ نگوید. وقتی از محضر رسول خدا صلی الله علیه وآله بیرون رفت ، خواست مرتکب زنا شود ، با خود گفت : اگر آن حضرت از من بپرسد آیا مرتکب زنا شدی ؟ بعد از آن که تعهد کردی از دروغ گویی توبه نمایی ، اگر راست بگویم که بله ، در این صورت حد بر من جاری می کند . سپس خواست در نماز سستی نموده آن را نخواند با خود گفت اگر آن حضرت در مورد نماز از من بپرسد که خواندی یا نه ؟ اگر بگویم خواندم دروغ گفته ام و اگر بگویم نخوانده ام حضرت مرا مواخذه می کند ، بنابراین ، ترک دروغ باعث شد که از همه ای سه گناه دروغ ، ترک نماز و زنا توبه نماید . مستدرک الوسائل ، ج9، ص: 89 . 

✅از نظر پیامدهای اخروی و سنگینی گناه ، دروغ یکی از بدترین و زشت ترین رذایل اخلاقی است و گناه بس سنگینی دارد چنانکه از رسول خدا صلی الله علیه وآله نقل شده است که حضرت فرمودند : شخص مومنی که بدون عذر و دلیلی دروغ بگوید هفتاد هزار ملک او را لعن و نفرین می کنند و از قلب انسان دروغگو بوی متعفنی خارج می شود تا به عرش الهی می رسد و حاملان عرش نیز ، او را لعن می کنند و خدای متعال به خاطر این دروغ ، هفتاد زنا که کمترین آن مثل زنای با مادرش است ، در پرونده عملش می نویسد . مستدرک الوسائل ، ج9، ص: 86 . 

✅قابل یاد آوری است که دروغی که این همه گناه سنگین دارد ، آن دروغی است که بدون هیچگونه عذر و دلیلی از انسان صادر شود و به آسانی کسی دروغ بگوید ؛ اما اگر به خاطر عذری موجه باشد چنانکه در روایت بالا قید « بغیر عذر» آمده است ، در این صورت مجاز خواهد بود . 

✅امام صادق علیه السلام می فرماید : « الکذب مذموم الا فی امرین دفع شر الظلمه و اصلاح ذات البین ، دروغ زشت و بد است مگر در دو مورد یکی جهت دفع شر ظالمین و دیگری برای اصلاح ذات البین و آشتی دادن اشخاص متخاصم ». بحار الانوار (ط - بیروت)، ج69، ص: 263 . 

✅ البته باید توجه داشت که با توجه به زشتی و مذمت دروغ در آیات و روایات ، نمی توان با عذر تراشی و توجیهات غیرمنطقی و غیر شرعی ، زمینه برای دروغگویی را فراهم ساخت . 

✅خلاصه اینکه : طبق فرمایشات و راهنمایی های معصومین علیهم السلام ، یکی از عواملی که باعث می شود خیر دنیا وآخرت نصیب انسان شود ترک دروغ است ، حتی در روایات از دروغ گفتن از روی شوخی و مزاح نیز نهی شده است .