معنا و منظور از وحدت و اتحاد اسلامی و اقسام آن

بسم الله الرحمن الرحیم

نخست لازم است معنای وحدت و اتحاد اسلامی تبیین گردد ؛ تا جلو برداشت های نا مطلوب گرفته شود. بنابراین ، بایستی پاسخ این پرسش داده شود که ، مقصود از وحدت اسلامی چیست ؟ آیا مقصود این است که : ازمیان مذاهب اسلامی یکی انتخاب شود و سایرمذاهب کنارگذاشته شود؟ یامقصود این است که مشترکات همه مذاهب گرفته شود ومفترقات همه آنها کنارگذاشته شود ومذهب جدیدی بدین نحو اختراع گردد که عین هیچ یک ازمذاهب موجود نباشد؟ یا اینکه وحدت اسلامی به هیچ وجه ربطی به وحدت مذاهب ندارد ومقصود از اتحاد مسلمین اتحاد پیروان مذاهب مختلف درعین اختلافات مذهبی، دربرابر دشمن و بیگانگان است (مجموعه آثار شهید مطهری ، ج 25 ، ص 26 ).

بی تردید مقصود از وحدت اسلامی، دست کشیدن ازعقاید مذهبی و یکی ساختن مذاهب نیست( چنانکه برخی تصور می کنند)، بلکه منظور از وحدت و اتحاد آن است که مسلمانان با حفظ عقاید معقول ومنطقی خود، در برابر دشمن مشترک موضع واحدی داشته باشند، و از نقشه های شوم او غفلت نکنند، و برعلیه یکدیگر با دشمن، همدست و همکار نشوند .

به عبارت دیگر، مقصود از وحدت مسلمین، هماهنگی فرق اسلامی در ابعاد سیاسی، اجتماعی، اقتصادی، علمی، نظامی و دفاعی است، یعنی همه مسلمین در هرکجای دنیا که زندگی می کنند و دارای هرزبان و رنگ و قوم ونژاد که باشند، به خاطر مصلحت عالیه اسلامی و برای این که دشمنان اسلام برآنها مسلط نگردند، درصف واحد قرارگیرند، تا کوششهای معاندان را در افشاندن بذر های اختلاف بین مسلمین خنثی نمایند .

بنابراین غرض از وحدت این نیست که سنی شیعه شود و یا شیعه، سنی شود ؛ البته که بر هر سنی لازم است که قبل از آن که سنی باشد باید مسلمان باشد، همچنین بر هر شیعه ی لازم است که قبل از آن که شیعه باشد باید مسلمان باشد .

اقسام وحدت

دریک تقسیم می توان اتحاد را بردو قسم تقسیم کرد:

الف ) اتحاد ممدوح : اتحادی است که با محوریت حق و برای اجرای عدالت، ایجاد زمینه رشد و پیشرفت درحوزه معنوی و مادی، نفع رسانی به مردم، مبارزه با ظالمان و تجاوزگران، مقابله با ترفند های دشمن، دفاع ازحقوق و حیثیت و میهن، و ...، و به طورکلی ، برای احیاء حق و عدالت، و اماته باطل و ظلم، شکل گرفته باشد .

ب ) اتحاد مذموم: این قسم از اتحاد؛ با توجه به مشخصات اتحاد ممدوح ، معلوم می شود، یعنی اتحادی که با محوریت باطل و برای مبارزه با حق و منادیان توحید وعدالت تشکیل شده باشد؛ مانند اتحاد و اجتماع قریشیان برضد رسول خدا(صلی الله علیه وآله) و امیرمومنان(علیه السلام). چنانکه امام علی(علیه السلام) می فرماید:« فانهم قد اجمعوا علی حربی کاجماعهم علی حرب رسول الله قبلی، آنها در جنگ با من همدست شدند چنانکه پیش از من در جنگ با پیامبر صلی الله علیه و آله همدست گشتند »(نهج البلاغه ، نامه 36) .

بنابراین هر اتحادی ممدوح ومقدس نیست، بلکه باید به محور و هدف آن دقت کرد تا کیفیت اتحاد معلوم شود . اتحاد اسلامی که برآن تاکید می شود، از قسم اول یعنی اتحاد ممدوح ومقدس است، بلکه باتوجه به نقش کلیدی آن، از مقدس ترین کارها و اتحاد ها می باشد.