۱۵ پیامد بسیار سخت ودرد ناک سبک شمردن نماز در دنیا و آخرت از منظر حضرت زهرا(س) به نقل از پدر بزرگوارشان

بسم الله الرحمن الرحیم

روایتی از حضرت فاطمه زهرا(سلام الله علیها) نقل شده است که از پدر بزرگوارش حضرت محمد مصطفی (صلی الله علیه و آله) پرسید: ای پدر جان! سزای مردان و زنانی که نماز را سبک بشمارند چیست؟ رسول خدا(صلی الله علیه وآله ) فرمود: ای فاطمه، هر کس چه مرد باشد و چه زن، نمازش را سبک بشمارد، خداوند او را به پانزده مصیبت وگرفتاری مبتلا مینماید: که شش چیز آن در همین دنیا دامن گیر او می شود ، و آنها عبارتند از :

1 ) برداشته شدن خیر و برکت از عمر او

یکی از آثار سهل انگاری و اهمیت ندادن به نماز این است که خداوند خیر و برکت را از عمرچنین انسانی برمی دارد :« یرفع الله البرکه من عمره »( فلاح السائل و نجاح المسائل، ص 22 ). راغب در مفردات می گوید برکت یعنی : ثبوت خیر و فزونی بخشش الهی در چیزی .

بنابراین کسی که برکت از عمرش برداشته شود یعنی اینکه ممکن است عمرش طولانی باشد ، ولی خیر و و سعادتی در آن نیست و توفیق هیچ عمل خیری را که به عنوان باقیات الصالحات باشد ، در عمر و زندگیش ، پیدا نمی کند. برعکس کسی که عمر پربرکت دارد یعنی سرشار از خیر و فضل سعادتمندی است . ممکن است کوتاه باشد ولی در عین حال خداوند توفیق انجام کارهای بزرگ و ماندگار به او عنایت می کند و او باقیات الصالحاتی از خود به جا می گذارد .

2 ) برداشته شدن خیر و برکت از روزی او

دومین بلا وگرفتاری که به خاطر سبک شمردن نماز چه رسد به ترک آن ، دامنگیر انسان می شود این است که خدای سبحان خیر وبرکت را از روزی او بر می دارد:« و یرفع الله البرکه من رزقه »(همان ).

با توجه به معنای برکت که به آن اشاره شد ، بی برکتی روزی ، یعنی اینکه خیر و ثبات در آن نباشد و در موقعیت های حساس زندگی آبروی انسان را نتواند حفظ کند ، در حالی که نیکوترین مال آن است که جان و عرض ( آبرو، حیثیت) انسان بوسیله آن حفظ شود:« خیر المال ما وقی العرض »( وسائل الشیعه ، ج 21 ، ص 557 ). انسانی که برکت از روزیش برداشته شده باشد ، به هردری بزند و هرچقدر شبانه روز تلاش کند ، از نیاز مندی خارج نمی شود و همیشه احساس کمبود اقتصادی می کند ، حتی ممکن است در آمد هنگفت داشته باشد ، ولی در عین حال احساس فقر و گرفتاری اقتصادی می کند.

3 ) محو شدن نشانه ای صالحان از چهره ای او

یکی دیگر از آثار سبک شمردن نماز این است که خدای سبحان نشانه ای صالحان را از چهره ی او محو می کند:« و یمحو الله عز و جل سیماء الصالحین من وجهه ». سیما در اصل به معنای علامت و نشانه است . خواه این علامت در صورت باشد یا در جای دیگر بدن ، هرچند ، در استعمال روزمره فارسی ، به نشانه های صورت و وضع ظاهری چهره گفته می شود.

بنابراین سیمای نورانی و ملکوتی صالحین که حاکی از:« سیماهم فی وجوههم من اثر السجود » است ، از چهره انسانی که نماز را سبک می شمارد ، برداشته می شود و چهره اش نورانیت و جذابیت ندارد.

4 ) عدم در یافت پاداش و ثواب در برابر اعمال خود

چهارمین مصیبت و بلایی که در اثر سبک شمردن نماز دامن گیر انسان می شود این است که در برابر کارهای (خیری) که انجام می دهد ، اجر و پاداش به او داده نمی شود:« و کل عمل یعمله لا یوجر علیه »، عدم در یافت اجر و پاداش در برابر اعمال نیک ، بیانگر این مطلب است که اعمالش مقبول درگاه حضرت احدیت قرار نگرفته است ، چرا که (در صورت ترک نماز ) نمازی در کنار آن اعمال وجود ندارد و یا در اثر سبک شمردن نماز ، نمازگزار به گونه ای آن را انجام داده است که شرایط قبول را ندارد ، اگر نماز کسی قبول نشد سایر اعمال او نیز ، قبول نمی شود. چنانکه از امام صادق(علیه السلام) نقل شده است که فرمود :« اول ما یحاسب به العبد علی الصلاه ... و اذا ردت علیه رد علیه سائر عمله، اولین چیزی که از بنده در قیامت مورد حساب قرار می گیرد نماز است اگر نماز رد بشود سایر عملش نیز رد می شود و قبول نمی شود »( من لا یحضره الفقیه ، ج 1 ، ص 208 ).

5 ) عدم استجابت دعای سهل انگار در نماز

پنجمین بلا ومصیبتی که به خاطر سبک شمردن نماز دامن گیر نماز گزار می شود ، بالا نرفتن دعای او به سمت آسمان است :« و لا یرتفع دعاوه الی السماء » بالا نرفتن دعا به سمت آسمان ، کنایه از عدم استجابت آن است. آری چگونه دعای کسی بالا رفته به اجابت برسد ، درحالی که این دعا از زبانی صادر شده است که حاضر نیست ، با خالق و رازق و مدبرش به راز و نیاز و گفتگو بپردازد و از قلب و دلی برخواسته است که خدای سبحان در آن جایگاهی ندارد که اگر جایگاهی می داشت ، نماز را که مهم ترین وسیله ارتباط انسان با خداست ، سبک نمی شمرد و یاخدای نکرده ترک نمی کرد.

6 ) عدم استجابت دعای دیگران در حق او

ششمین مصیبتی که به خاطر سبک شمردن نماز، در دنیا گریبان گیر انسان می شود این است که او هیچ بهره ای در دعای بندگان شایسته ای خدای سبحان ندارد و مشمول دعای آنان نمی شود:« و السادسه لیس له حظ فی دعاء الصالحین ». چقدر گناه استخفاف به نماز سنگین است که انسانی که دچار این بی ادبی در محضر الهی است ، دعای خودش مستجاب نمی شود که هیچ ، حتی دعای بندگان شایسته ای خداوند هم ، در حق او مستجاب نمی شود وبهره ای در دعای آنها ندارد. در حالی که براساس روایات متعدد ، دعای دیگران در حق انسان ، بسیار به اجابت نزدیک است(:« لیس شیء اسرع اجابه من دعوه غائب لغائب »)، زیرا گویا با زبانی خدای سبحان را خوانده است که با آن زبان گناه نکرده است ، یعنی با زبان دیگران ، ولی گناه سبک شمردن و ترک نماز ، از بس که بزرگ وسنگین است ، حتی مانع استجابت این دعا نیز ، می شود.

اما نه مصیبت دیگر سه تای آن در وقت مرگ ، سه تای آن در قبر و سه تای آن در قیامت دامنگیر او می شود، اما سه تای که دروقت مرگ به او می رسند ، عبارتند از :

1 ) با حالت خواری و زبونی جان میدهد:« انه یموت ذلیلا» .

2 ) گرسنه میمیرد:« یموت جائعا ».

3 ) تشنه جان میسپارد، به گونهای که اگر از آب رودخانههای دنیا به او بدهند، سیراب نگشته و تشنگیاش برطرف نخواهد شد:« یموت عطشانا فلو سقی من انهار الدنیا لم یرو عطشه ».

اما سه مصیبتی که در قبرش بدان گرفتار میگردد ، بدین قرار میباشد:

1 ) خداوند فرشتهای را بر او میگمارد تا او را در قبر نگران و پریشان نموده و از جایش برکند« یوکل الله به ملکا یزعجه فی قبره ». « یزعجه » ازعاج بمعنای مضطرب و بی قرار ساختن و چیزی را از جایش کندن است (تاج العروس ، ج 3 ، ص 391 ).

2 ) خداوند گور را بر او تنگ میگرداند:« یضیق علیه قبره »

3 ) قبرش تاریک میشود:« و تکون الظلمه فی قبره ».

و مصائبی که در روز قیامت، هنگام بیرون آمدن از قبر، بدان مبتلا میشود، عبارت است از:

1 ) خداوند فرشتهای را بر او میگمارد تا در حالی که مردم به او مینگرند، او را به رو بر زمین بکشد« ان یوکل الله به ملکا یسحبه علی وجهه و الخلائق ینظرون الیه »

2 ) از او حساب سخت و دشوار میکشند:« و یحاسب حسابا شدیدا »

3 ) خداوند هرگز نظر رحمت به او ننموده و از بدیها پاکیزهاش نمیگرداند، و برای او عذاب دردناکی خواهد بود:« و لا ینظر الله الیه و لا یزکیه و له عذاب الیم »( فلاح السائل و نجاح المسائل، ص 22 ).