شاخص های عملکرد اصلاح طلبانه درآموزش وپرورش

طی هفته گذشته به دعوت کانون اندیشه ورزی انجمن اسلامی معلمان، موضوع شاخص های عملکردی اصلاح طلبانه دراموزض وپرورش مورد بحث وگفت وگو قرارگرفت حاصل این نشست یادداشتی است که تقدیم می گردد تعلیم و تربیت آحاد جامعه، امر مهمی است که همواره مورد توجه پیامبران الهی، فیلسوفان و مصلحان جهانی بوده و هست وبرای ما ایرانیان مسلمان موجب خرسندی است که در ایران باستان و در اسلام عزیز همواره امر آموزش و پرورش و اهتمام به آن امری مقدس و مورد تاکید بوده است.

جهان امروز نیز دریافته که آموزش و پرورش افراد نوعی سرمایه گذاری ملی است و هر کشوری که در این راه تلاش بیشتری نماید، بدون شک از رشد و توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی بیشتری برخوردار خواهد شد.

درایران بعد ازانقلاب، تلاش های فراوانی برای دسترسی همگان به آموزش و پرورش فراهم گردیده و اینک از نرخ پوشش قابل قبولی در همه مقاطع تحصیلی برخوردار است؛ اما کیست که نداند کیفیت آموزش و پرورش و نابرابری های آموزشی و فقدان عدالت آموزشی موجب دغدغه و نگرانی های فراوانی است که حتی به بحران مشروعیت آموزش و پرورش رسمی منتهی شده است.

تا قبل از پیروزی انقلاب، الگوی توسعه آموزش و پرورش در ایران برگرفته از الگوهای متداول جهانی بود و نظام های سیاسی مستقر تلاش داشتند که همراه با قافله جهانی نسبت به توسعه همه جانبه آموزش و پرورش برنامه ریزی و اقدام نمایند. گرچه توفیقات فراوانی به همراه داشته اند؛ اما خالی از کاستی ها و نابرابری ها نبوده است.

با پیروزی انقلاب در ایران، سه رویکرد ، امور آموزش و پرورش را راهبری نموده است:

رویکرد نخست: تلاش برای تغییر بنیادین نظام آموزش و پرورش و استقرار نظام آموزشی مبتنی بر تعلیم و تربیت اسلامی که طی این 4 دهه همواره مورد توجه بخشی از دست اندرکاران تعلیم و تربیت و حمایت مدیران عالی کشور بوده و امروزه در قامت سند تحول آموزش و پرورش همچنان این مسیر را دنبال می نماید. سند تحول گرچه از برنامه های جامع برای اعتلای نظام تعلیم و تربیت در ایران برخوردار است؛ اما از آنجائی که اهداف بلند پیش بینی شده برای نظام آموزشی غیرقابل دسترس خواهد بود، تاکنون توفیق موثری به همراه نداشته است.

رویکرد دوم : تلاش برای حفظ وضع موجود آموزش و پرورش و طراحی برنامه ها و اقدامات مقطعی برای و بهبود امور تعلیم و تربیت دانش آموزان و معلمان بوده و هست. این رویکرد که به مرور زمان به دلیل تنگناهای مستمر و مزمن نظام آموزش و پرورش طی دهه های گذشته و برخوردار از حمایت نیروهای ستادی حافظ وضع موجود تبدیل به یک امر عادی درآمده و آموزش و پرورش را با همه نارسایی ها، به قول سخنگوی وزارت آموزش و پرورش مثل یک دسته گل حفظ و تحویل می دهد!!

رویکرد سوم: رویکرد اصلاحی و تلاش تدریجی و مستمر برای بهبود وضع موجود آموزش و پرورش .

در این رویکرد اصلاحی، تلاش برای تغییر ماهیت ماموریت آموزش و پرورش انجام خواهد شد و کارکرد آموزش و پرورش بر مبنای اصولی همچون کرامت انسانی، حقوق بنیادین کودک، انسجام اجتماعی و حفظ و تقویت هویت ملی و مدرسه کانونی برای زندگی اجتماعی و کسب مهارت های مورد نیاز برای زندگی در دنیای آینده و ...که تغییر دهنده رویکردها به دانش آموز، معلم، مدرسه، محتوی، سبک تحصیل و آموزش و ... خواهد بود، از تحکم و اجبار و تحقیر معلمان و دانش آموزان دست برمی دارد،

در نتیجه آن کس که امروز سکاندار آموزش و پرورش است، باید رویکردها و برنامه ها و راهکارهای خود را به طور شفاف بیان نماید آیا به دنبال تغییر بنیادین نظام آموزش و پرورش است و یا حافظ وضع موجود.و یا آن که براساس خواست مردم و وعده های رئیس جمهور دکتر پزشکیان به دنبال اصلاحات در آموزش و پرورش است.بنابراین خوبست برای انجام اصلاحات درآموزش وپرورش شاخص های عملکرد اصلاح طلبانه را تعریف ومبنای عمل وارزیابی قراردهیم که اهم آنها می تواند موارد زیر باشد :

1. آموزش و پرورش یک حق همگانی است و دولت هاموظف به تامین این حق هستند. خدمات آموزش و پرورش به مردم لطف و مرحمت حکومت نیست.

2. تعلیم و تربیت و یاددهی - یادگیری یک امر تعاملی و فرایندی است. تربیت کردنی نیست شدنی است".

3. آموزش و پرورش یک موضوع تخصصی، علمی و حرفه ایست. دخالت نهادهای غیرتخصصی سم مهلک برای آموزش و پرورش است.

4. باورمند به توسعه در آ موزش و پرورش باشد، به جای تلاش برای حفظ وضع موجود.

5. . اهتمام به کیفیت گرایی در امر آموزش و پرورش به جای تکیه بر کمیت گرایی.

6 اهتمام به حفظ استقلال آموزش و پرورش و جلوگیری از مداخله نهادهای غیرمسئول.

7 توجه به نوآوری و تغییر در آموزش و پرورش به جای تلاش برای استمرار وضع موجود.

8 اولویت بخشیدن به مسائل اساسی و بحران های آموزش و پرورش و پرهیز از مسائل فرعی.

9 . اهتمام به توسعه عدالت آموزشی و جلوگیری از طبقاتی شدن آموزش و پرورش.

10 . بهره گیری از فناوری های نوین با تاکید بر (ICT) و تلاش برای تحقق آموزش و پرورش دیجیتال

11 . توسعه مشارکت در برنامه های آموزش و پرورش و پرهیز از روش های قیم مابانه و آمرانه.

12 . باور به تعامل و گفت وگو با ذینفعان اصلی برای ایجاد یک مفاهمه ملی

13 . اهتمام به امور زنان در حکمرانی و اولویت بخشیدن به تعلیم و تربیت دختران.

14 . توسعه تعاملات بین المللی و بهره مندی از تجارب جهانی. .

15 . اولویت بخشیدن به تربیت جامع و همه جانبه در آموزش و پرورش.

16 . حمایت از آزادی بیان و اندیشه و احترام به حقوق ذینفعان اصلی در آموزش و پرورش.

17 . اهتمام به شایسته سالاری در انتخابات و انتصابات و پرهیز از انتصابات سلیقه ای و محفلی .

18 . توجه به پاکدستی، اخلاق مداری، شفافیت، ترجیح منافع جمعی بر منافع فردی

19 . ترویج فرهنگ پرسشگری در تعلیم و تربیت و تقویت روحیه پاسخگویی (پرسش مهر).

20 . مروج اسلام رحمانی و پرهیز از ترویج اسلام طالبانی و مناسکی دربرنامه های آموزش وپرورش

امید است این شاخص ها بتواند مبنای عمل وارزیابی مدیران ارشد آموزش وپرورش باشد /