انقلاب صنعتی اول تا پنجم

انقلاب صنعتی اول تا پنجم

انقلاب صنعتی اول (صنعت 1.0) در اواخر قرن هجدهم به لطف موتور بخار اختراع شده توسط جیمز وات به وجود آمد. این اختراعمعرفی تجهیزات مکانیکی چرخان با نیروی بخار در صنایع مختلف را تسهیل کرد. علاوه بر پیامدهای تکنولوژیکی، تغییرات اجتماعی واقتصادی عمیقی به وجود آمد.

انقلاب صنعتی دوم (صنعت 2.0) در اواخر قرن نوزدهم آغاز شد و تا اواسط قرن بیستم ادامه یافت. پیشرفت های کلیدی فناوری آنشامل استفاده از برق به عنوان منبع انرژی و اجرای خط مونتاژ یا سیستم تولید انبوه بود.

انقلاب صنعتی سوم (صنعت 3.0) که گاهی به آن انقلاب دیجیتال نیز گفته می شود، در اواسط قرن بیستم آغاز شد و با اتوماسیونتولید مشخص می شود، به ویژه با معرفی کنترل کننده های منطقی برنامه پذیر (PLC) که در سال 1969 اختراع شد. علاوه بر این،کارخانه های صنعتی پیشرفت هایی را در زمینه رباتیک، الکترونیک، فناوری اطلاعات و ارتباطات راه دور ایجاد کردند. دیجیتالی شدنکارخانه ها با ادغام PLC ها برای اتوماتیک سازی فرآیندهای خاص و جمع آوری یا به اشتراک گذاری داده ها آغاز شد.

انقلاب صنعتی چهارم (صنعت 4.0) از ابتدای قرن بیست و یکم در حال پیشرفت بوده است و خبر از همگرایی حوزه های دیجیتال،فیزیکی و مجازی از طریق تعامل فناوری های نوظهور، مانند هوش مصنوعی، بلاک چین، روباتیک، اینترنت اشیا می دهد. نانوتکنولوژی،بیوانفورماتیک، مواد پیشرفته، محاسبات کوانتومی و چاپ سه بعدی، از جمله این را می توان به عنوان یک دگرگونی انقلابی توصیف کردکه ناشی از تنوع فناوری های اخیر است. برخلاف انقلاب های قبلی، این فناوری ها و نوآوری های در حال ظهور بسیار سریع تر وگسترده تر در حال گسترش هستد. یکی از اثرات پیش بینی شده صنعت 4.0 اتوماسیون کامل کارخانه است که با استفاده گسترده ازاین فناوری های جدید امکان پذیر می شود، که امکان پیکربندی بسیار پیشرفته تولید خودکار را فراهم می کند. اهمیت این انقلاب به حدیاست که در واقع، همه گیری اخیر کووید-19 و قرنطینه های متعاقب آن، ضرورت به روزرسانی و مدرن سازی سیستم ها برای انجام وظایفاز راه دور و همچنین دستیابی به انعطاف پذیری، سرعت عمل و پاسخگویی بیشتر را برجسته کرد. از طریق تحول دیجیتال که مستقیما باصنعت 4.0 و فناوری های آن مرتبط است.

شکل 1. جدول زمانی انقلاب های صنعتی از صنعت 1.0 تا صنعت 5.0.

انقلاب صنعتی پنجم (صنعت 5.0) در نهایت، از سال 2017 ادامه داشته است. با این حال، این مفهوم از زمان انتشار سندی با عنوان"صنعت 5.0: به سوی یک صنعت اروپایی پایدار، انسان محور و انعطاف پذیر" توسط کمیسیون اروپا در سال 2021 اهمیت بیشتریپیدا کرد. این سند سه هدف اصلی را ارائه می کند که صنعت 5.0 را تعریف می کند: تمرکز بر رفاه مردم (سرمایه گذاران، کارگران،مصرف کنندگان)، انعطاف پذیری صنعت و پایداری کره زمین، فراتر از تولید صرف کالا و خدمات برای سود اقتصادی در حالی که صنعت4.0 اساسا بر دیجیتالی شدن و فناوری ها برای افزایش کارایی و انعطاف پذیری تولید متمرکز است، صنعت 5.0 پتانسیل طولانی مدتصنعت برای خدمت به بشریت در محدوده های سرزمینی را تصدیق می کند. مفهوم صنعت 5.0 که توسط کمیسیون اروپا معرفی شدهاست، با اطمینان از اینکه تحقیق و توسعه فناوری نه تنها رقابت پذیری صنعت را در نظر می گیرد، بلکه سهم آن را در جامعه و محیطزیست نیز در نظر می گیرد، بر مدل قبلی خود (4.0) گسترش می یابد. از این نظر،صنعت ۵.۰ به دنبال جایگزینی صنعت 4.0 نیست، بلکه به عنوان مکملی برای پیشرفت بیشتر به دست آمده توسط فناوری های مختلف و تقویت رابطه مثبت بین انسان و ماشین به نظر می رسد.

مراجع:

Folgado, F. J., Calderón, D., González, I., & Calderón, A. J. (2024). Review of Industry 4.0 from the perspective of automation and supervision systems: Definitions, architectures and recent trends. Electronics, 13(4), 782.