ارث مادر به چه کسی/کسانی تعلق می گیرد؟

سهم الارث در قانون چیست؟
در مورد نحوه تقسیم ارث دختر و پسر از مادر قانون جدیدی وجود ندارد. در قانون مدنی، قانون ارث بر طبق فقه شیعه در سال 1307 تصویب شد. بر طبق قانون مدنی، سهم دختر و پسر از اموال مادر دو سهم برای پسر و یک سهم برای دختر است. قانون مدنی، قانون اصلی در مورد قواعد مربوط به ارث است. در این قانون طبقات ارث و چگونگی ارث بردن هر طبقه مشخص شده است.

بر طبق طبقات ارث، اشخاصی که در طبقه اول ارث هستند، نسبت به طبقه دوم و سوم اولویت دارند. در هر طبقه دو درجه وجود دارد. در صورت وجود درجه اول، خویشاوند درجه دوم ارث نمی برد.
اما در طبقات ارث، همسر شخص متوفی در هر طبقه ای باشد، از متوفی ارث می برد. قانون ارث در مورد این که شخص متوفی مرد یا زن باشد فرقی ندارد وهمان قوانینی است که در قانون مدنی در مورد سهم الارث دختر و پسر از پدر و مادر بیان شده است. طبقات ارث شامل موارد ذیل است:
پدر و مادر متوفی، فرزند و نوه.
پدر بزرگ و مادر بزرگ متوفی، خواهر و فرزندان آنها.
عمو، دایی، خاله، عمه و فرزندان آنها.

سهم الارث بعد از فوت مادر
در حقوق کشور ما طبقات ارث در ماده 862 قانون مدنی مشخص شده اند. مطابق این ماده، خویشاوندان نسبی یعنی اشخاصی که به واسطه تولد با یک فرد، خویشاوندی و قرابت پیدا کرده، به سه گروه و طبقه تقسیم می شوند:
طبقه اول: پدر، مادر فرد فوت شده و اولاد و اولاد اولاد (نوه) وی.
طبقه دوم: اجداد و برادر و خواهر متوفی و اولاد آنها.
طبقه سوم: اعمام (عموها) و عمات (عمه ها) و اخوال (دایی ها) و خالات (خاله های) فرد فوت شده و اولاد آنها.
در نهایت، اگر هیچ از خویشاوندان نسبی و سببی مادر که در طبقات یک و دو بوده، در لحظه فوت وی در قید حیات نباشند، سهم ارث مادر به عموها، عمه ها، خاله ها و دایی های مادر رسیده و بین آنها تقسیم می شود.

نحوه تقسیم ارث مادری
برطبق ماده 907 قانون مدنی، در صورتی که مادری فوت کند و پدر و مادر وی نیز فوت کرده باشند و دارای چند فرزند باشد، ارث به شرح ذیل تقسیم می ‎شود.
اگر مادر یک فرزند داشته باشد، فرقی در دختر یا پسر بودن نیست. در این حالت تمام ترکه متوفی به فرزند وی می رسد.
اگر شخص متوفی زن باشد و دارای چند فرزند که همه دختر یا همه پسر باشند، ترکه مادر بین دختران یا پسران به سهم مساوی تقسیم می شود.
اگر متوفی زن باشد و دارای چند فرزند باشد که برخی دختر و پسر باشند، سهم الارث پسر از ترکه مادر فوت شده دو برابر سهم الارث دختر است.

اشخاصی که ارث به آنها تعلق نمی گیرد
در قانون اشخاصی که ارث به آنها تعلق نمی گیرد مشخص شده است که به شرح ذیل است:
در صورتی که مرد به همسر خود تهمت زنا بزند و فرزند خود را قبول نکند.
شخص کافر از مسلمان.
در صورتی که قاتل وارث متوفی باشد و قتل عمدا اتفاق افتاده، از شخص مقتول ارث ندارد.
طفلی که از زنا متولد شده است. طفل متولد زنا از والدین ارث نمی برد.
در صورتی که دو شخص که از یک دیگر ارث می برند، فوت کنند و زمان فوت فوت یکی معلوم و دیگری مجهول باشد، شخص متوفی با زمان فوت مجهول از متوفایی که زمان فوت وی معلوم است، ارث می برد.

قانون کلی برای سهم الارث فرزندان
طبق ماده ۹۰۷ قانون مدنی در زمانی که میت، پدر و مادر نداشته باشد و صاحب چند فرزند باشد، تمام ارث به فرزند او خواهد رسید. البته در صورت زنده بودن همسر متوفی، باید ابتدا یک هشتم از اموال او کنار گذاشته شود و مابقی بین وراث تقسیم بندی شود.
در صورت زنده بودن والدین، سهم هر کدام از آنها تا یک ششم از اموال متوفی است و درصورتی که پدر و مادر میت زنده باشند و متوفی تنها یک دختر داشته باشد، طبق ماده ۹۰۸ قانون مدنی، سهم دختر یک سوم و سهم والدین یک ششم از اموال است و بقیه ماترک متوفی در بین وراث آنها درصورت وجود پسران تقسیم می شود.
حالا اگر متوفی چند دختر به همراه پدر و مادر داشته باشد، سهم دختران مطابق ماده ۹۰۹ مدنی دو سوم اموال است که این دو سوم میان آن ها به شکل کاملا مساوی تقسیم بندی می شود.