سرای سکوت درون

[چوانگ تزو]

چوانگ تزو « نشسته در نسیان» را چنین تعریف می کند: تمام اعضای بدن آب می شود، و گوش ها و چشم ها (یعنی تمام اعضای حسی) از کار می افتند، آن چنان که انسان از قید صورت ظاهری و روان آزاد می شود، (یعنی، هویت جسمانی و روانی خود را از دست می دهد)، و با همه فراگیر (All-Pervader ، یعنی، طریق) متحد و متفق می شود.

چوانگ تزو به نتیجه این « نسیان » کلی درونی و بیرونی « من » هسو ( hsű ) می گوید، که معنایش تهی = خلا

(Void)، است؛ و در این حالت متافیزیکی معنویی چیزی که مانع فعالیت همه شمول طریق باشد، برجای باقی نمی ماند.

واژه « تهی » را در این زمینه نباید با بار معنایی صرفا منفی استنباط کرد، بلکه باید آن را مفهوم همه شمولی ای ( All-Pervading ) دانست. (1)

***

[مولانا]

زین سپس ما را مگو چونی و از چون درگذر - چون ز چونی دم زند آنکس که شد بی چون خویش

***

[بایزید بسطامی]

روشن تر از خاموشی چراغی ندیده ام

***

[یزدانپناه عسکری]

چراغ معرفت خاموش در سرای سکوت درون.

_______

1 - مفاتیح الفصوص، محیی الدین ابن عربی (بررسی مفاهیم کلیدی فصوص الحکم)، توشی هیکو ایزوتسو، مترجم: حسین مریدی، دانشگاه رازی کرمانشاه ۱۳۸۵.

2 - مولانا جلال الدین محمد بلخی(مولوی)، دیوان کبیر شمس، طلایه - تهران، چاپ: اول، 1384. غزل 1247