هوشیاری در عالم خیال

[رالف اوستین] (1)

انسان به عنوان موجودی روحانی، با توجه به این که به صورت حق آفریده شده، درقدرت الهی برای آفریدن و نیز در قدرت توضیح و بیان علم و آگاهی او سهیم است، ولی در مورد قدرت خلاقیت، سهم انسان دو وجهی است. وجه اول، یعنی در مرتبه ی حیوانی، غرایز طبیعی اش، در اکثر موارد ناخودآگاه و بی اختیار عمل می کند و این غرایز در فرایند زندگی و مرگ، امیالی را به او تحمیل می کنند. در وجه دوم، که مرتبه ی روحانی و عقلانی است، عقل انسانی به او یادآوری می کند تا صور خیال تخیل و هشیاری اش را در عالم اعمال کند. در مورد دست آوردهای عالم روحانی هم امکان دارد که انسان در مجرای عملی خلق الهی در عالم صغیری اش قرارگیرد. ابن عربی به این قدرت روحانی انسان همت می گوید، کلمه ای که ترجمه یا معادل انگلیسی آن دشوار است،(2) و انعکاسش در سطح ذهنی صرفا متمرکز نمودن انرژی ذهنی روی شیء یا موضعی به منظور کنترل یا تعیین گسترش آن می باشد. این مفهوم با آن تخیلی ارتباط دارد که با این قدرت و از طریق تمرکز روی موضوعی که منظور انسان است، به خلق آن می انجامد؛ یعنی خلق عینی چیزی را که آرزو دارد ممکن می کند.

***

[یزدانپناه عسکری]

از دامهای دقت در « عالم خیال » می توان گفت که راهی برای تعقل قلب وجود ندارد، جز قدرت تعقل قلبی سالک.

این قدرت نیروی درونی، همت و شوق به درک و خواستن بدون خواستن و هوشیاری است.

_______

1 - چکیده فصوص الحکم ، تفکرات زمینه های تاریخی و زندگی نامه ابن عربی ، نوشته رالف اوستین ، ترجمه و تحقیق حسین مریدی – قم : کتاب طه 1384 ص 86

2 - کوربن، خیال خلاق، صص. 224- 222 7:183