بصیرت و سواد رسانه ای

دانشگاه پیام نور (همه مراکز) 

محققان و پژوهشگران علوم ارتباطات مقوله سواد رسانه ای را توانایی دسترسی، تحلیل، ارزیابی و برقراری ارتباط با پیام های رسانه ای در اشکال مختلف آن تعریف نموده اند. به هر حال آنچه در ارتباط تنگاتنگ آن با توسعه فرهنگی،اجتماعی و سیاسی قابل تامل به نظر می رسد؛ نوع بهره گیری از این مهارت است. شاید بتوان برای این واژه یعنی سواد رسانه ای معادلی دینی پیدا کرد و آن چیزی جز بصیرت نیست؛ چیزی که نیاز امروزه جامعه ایرانی است و با بازتولید رسانه ای می توان آنها را زنده کرد بصیرت به معنی دانایی ،بینایی بینایی دل هوشیاری، زیرکی ویقین است .به عبارت دیگر نوعی بینش و شناخت نسبت به مسائل. این واژه ماخوذ از واژه بصر به معنای چشم است اما بصیرت به معنای درکی است که پس از دیدن حاصل می شود؛ درک و دریافتی که بعد از مشاهده یک شی به دست می آید. بصیرت وجه ممیز تشخیص خوب از بد و یکی از مسائل بسیار با اهمیت است. وقتی گفته می شود که شخصی دارای بصیرت است به این معناست که می تواند از ظاهر عبور کند به باطن برسد و به درکی حقیقی دست پیدا کند؛ یعنی همه چیز را به همان شکل واقعی خود ببیند و کسی که بصیرت دارد مسئولیت هم دارد. در حقیقت می توان این گونه تفسیر کرد که بصیرت و مسئولیت در کنار هم قرار می گیرند. انسان با بصیرت، صاحب مسئولیت نیز هست و باید به مقتضای درک درست از شرایط در راه حاکمیت حقیقت تلاش کند. به طور قاطع برای جامعه ای پیشرو که میخواهد مسیرهای ناپیموده را طی کند، وجود بصیرت یک ضرورت اساسی است. مقام معظم رهبری در طول سالهای گذشته همواره بر موضوع بصیرت تاکید داشته اند و آن را یک نیاز و ضرورت برای آحاد جامعه دانسته اند: «در خودتان بصیرت ایجاد کنید قدرت تحلیل در خودتان ایجاد کنید؛ قدرتی که بتوانید از واقعیت های جامعه یک جمع بندی ذهنی برای خودتان به وجود آورید و چیزی را بشناسید. این قدرت تحلیل خیلی مهم است. هر ضربه ای که در طول تاریخ ما مسلمانان خوردیم از ضعف قدرت تحلیل بود. در صدر اسلام هم ضرباتی که خوردیم، همین طور بوده که حالا اینها بحثهای تفسیری زیادی دارد. در دوره های گوناگون دیگر هم همین طور است. نگذارید که دشمن از بی بصیرتی و ناآگاهی ما استفاده کند و واقعیتی را واژگونه در چشممان جلوه دهد».