رویا

[توشی هیکو ایزوتسو] (1)

چیزی که در فراسوی این عالم نمودی پنهان است، چیست؛ و چگونه نمادهای گرانبار این شبکه ی معیاری را، به گونه ای ابهام برانگیز می آفریند؟ منظور ابن عربی از آن چیزی که فراسوی این «حقیقت» متعارف نمودی محجوب است، همان «حقیقت» واقعی، یا حقیقت مطلقی است که در قاموس ابن عربی مسما به « الحق» می باشد. این «حقیقت» متعارف، رویاست؛ اما توهم صرف هم نیست، بلکه صورت ظاهری حقیقت مطلق، و نمودی از تجلی عینی اوست ، یعنی رویایی است که اساس متافیزیک دارد، «عالم کان، (بودن) و کون، (شدن) و خیال است» . ابن عربی می گوید، « در واقع، عین حق است».

لذا عالم بودن و شدن (کان و کون)، که به اصطلاح «حقیقت» نامیده می شود، دارای صور مختلفی از عرضیات و مراتبی است، که فی نفسه بافت رنگارنگی از وهم و خیال دارد، اما در عین حال به چیزی جز حق دلالت ندارد اگر کسی فقط بتواند چگونگی این صور و عرضیات را ادراک کند، و بداند که خود آنها هدف نیستند، بلکه ادراک آنها به عنوان تجلیات حق منظور است؛ او عارفی است که به یکی از ژرف ترین اسرار طریق پی برده است.

***

[یزدانپناه عسکری]

در ادراک تجلیات حق، سیالیت قلب و تعقل قلب (ادراک) هدف است. ژرف ترین اسرار طریق این حقیقت است که فهم ثانوی بر درک است.

_______

1 - مفاتیح الفصوص، محیی الدین ابن عربی (بررسی مفاهیم کلیدی فصوص الحکم)، توشی هیکو ایزوتسو، مترجم: حسین مریدی، دانشگاه رازی کرمانشاه ۱۳۸۵.