عزت نفس کودک

عزت نفس از جمله مفاهیمی است که به دلیل تاثیر بسزای آن در رشد، تقویت خودباوری و نگرش مثبت به جهان، از اهمیت بسیاری برخوردار است. عزت نفس (Self-Esteem) همان حس ارزشمندی درونی است که باعث شکوفایی در زندگی انسان می‎ شود. این حس می تواند باور توانمند بودن و انگیزه داشتن را در درون هر فرد بیدار نگه دارد تا با دید مثبتی به زندگی نگاه کند و برای تحقق اهدافش همواره تلاش کند.

تحقیقات بسیاری نشان داده اند که عزت نفس با سلامت روان رابطه ی مستقیمی دارد. در واقع افرادی که در مورد توانمندی های خود به یک باور و حس ارزشمندی درونی رسیده باشند، احساس رضایت و انگیزه ی بیشتری برای رسیدن به موفقیت خواهند داشت. روانشناسان همواره بر این نکته تاکید می کنند که دوران کودکی مرحله ی حساس و سرنوشت سازی در زندگی انسان هاست. پرورش عزت نفس از اهمیت بالایی برخوردار است و به عنوان یکی از ملاک های ضروری برای تربیت فرزند در نظر گرفته می شود. عشق، جوهره ی عزت نفس است. عشق ورزی کامل و بی قید و شرط والدین نسبت به فرزندان شان، بزرگترین هدیه ای است که می توانند در دوران کودکی به آن ها بدهند. والدین آگاه بهتر است مراقب باشند که در صورت مشاهده کردن نشانه های کمبود عزت نفس در فرزند خود، در جهت رفع آن ها اقدامات لازم را انجام دهند. اگر برخی از نشانه هایی را که برمی شماریم در کودکی مشاهده شود احتمال این که آن کودک از عزت نفس بالایی برخوردار نباشد زیاد است؛ زمانی که کودک تمایل به انزوا و گوشه گیری دارد و افسرده به نظر می رسد چرا که به دلیل عدم خودباوری سعی می کند خود را در تنهایی خویش غرق کند. زمانی که کودک اضطراب زیادی برای انجام فعالیت ها دارد حاکی از آن است که از کمبود عزت نفس رنج می برد. زمانی که کودک تصور می کند دیگران نسبت به وی برتر هستند و این برتری می تواند شامل ویژگی های ظاهری مانند چهره، اندام، هوش، توانایی و ... باشد. هر وقت مشاهده شود که کودکی احساس شرم دارد و به همین علت از انجام فعالیت ها اجتناب می کند نشان از عزت نفس پایین کودک است. در ادامه به اختصار به برخی از روش های تقویت عزت نفس در کودکان می پردازیم: "توجه مثبت به کودک خود داشته باشید و وقتی کاری را به درستی انجام می دهد از او تعریف و تمجید کنید. او را تشویق کنید و به او اجازه دهید تصمیم گیری کند. به کودک خود بی قید و شرط عشق بورزید و سعی کنید به طریقی به او مهر بورزید که او می پسندد. رابطه ی دوستانه و عمیقی با فرزند خود برقرار کنید. با سپردن کارهایی متناسب با سن وی، به او کمک کنید تا مستقل بار بیاید و توانمندی های خود را کشف و شکوفا کند. حق انتخاب و اختیار به او بدهید و گزینه هایی در اختیارش قرار بدهید تا بتواند دست به انتخاب بزند، اینگونه می تواند مسئولیت انتخاب های خودش را هم بپذیرد. علاقمندی های او را پیگیری کنید و سعی کنید به وی کمک کنید تا بتواند استعدادهای خود را بیابد و در جهت رشد خود تلاش کند. سعی کنید وظایف روزمره ی زندگی اش را به عهده اش بسپارید و پس از آن که آن وظایف را انجام داد او را تشویق کنید. هیچوقت کودک خود را از لمس و نوازش محروم نکنید و به او احترام بگذارید. با او همدلی کنید، مشکلاتش را بشنوید و به صورت فعالانه به دغدغه هایش گوش بسپارید." 

این یادداشت ادامه دارد...

نرگس ممبینی

کارشناس ارشد روانشناسی تربیتی