زندگی مسالمت آمیز یهودیان در بوشهر

از جمله اقلیت های دینی بوشهر علاوه بر ارامنه و صابئین، برادران اهل سنت، یهودیان بودند. حضور یهودیان بوشهر در دوره قاجار رو به فزونی نهاد. حضور ده نمایندگی کنسولگری های خارجی در بوشهر به توسعه فعالیت های تجاری یهودیانی مانند دیوید ساسون و شاول مراد حییم و... انجامید.

یهودیان دو کنیسه در بوشهر بین محله های کوتی و بهبهانی، روبروی درمانگاه فدک و کنیسه دیگری نیز در محله دهدشتی داشتند. عمارت گلزاد، عمارت زیتون و عمارت یهودا از دیگر ابنیه یهودیان بوشهر بود که عمارت یهودا و کنیسه نزدیک به درمانگاه فدک هنوز برجای است.

کودکان یک خانواده یهودی ساکن بوشهر سال 1928 میلادی

در دوران قاجار جمعیت خانوار یهودی ساکن بوشهر بیش از هفتاد نفر بود. این تعداد در سال 1900 میلادی به 600 افزایش یافت. یهودیان ایران در دوره قاجار و پهلوی در محله های جداگانه شهرها اقامت داشتند و محدویت هایی برای آنان در لباس و حتی ساخت خانه وجود داشت، اما در بندر بوشهر این گونه نبود و یهودیان بوشهر در محله های کوتی، بهبهانی و دهدشتی با پیروان ادیان دیگر به ویژه مسلمانان زندگی مسالمت آمیزی داشتند.

جالب آنکه در روز شنبه که یهودیان بوشهر، از برافروختن آتش به سنت خودشان خودداری می کردند، از همسایگان خود می خواستند که اغذیه و اشربه آنان را گرم کرده و حتی در مواردی امور طبخ غذای آنان هم انجام بدهند. یهودیان بوشهر برای پاسداشت احترام ماه های محرم، صفر و رمضان نه تنها در این سه ماه عرق فروشی نمی کردند بلکه گاهی هدایا و کمک هایی را نیز به مراسم سوگواری ماه محرم که در مساجد محل برگزار می شد تقدیم می داشتند. حضور یهودیان در مراسم تشییع و فاتحه خوانی آیت الله بلادی بوشهری، شرکت یهودیان در مراسم فاتحه خوانی آیت الله حجت و حضور بعضی از زنان یهودی به عنوان طبیب و درمان بیماری چشمی زنان از دیگر نشانه های همزیستی مسالمت آمیز یهودیان بوشهر بود.

بقایای کنیسه یهودیان

از مشاغل یهودیان بوشهر تجارت، دلالی، زرگری،صرافی، شراب فروشی، پزشکی، پارچه فروشی و نیز خوانندگی و نوازندگی بود. یهودیان دارای یک مدرسه به نام اتحادیه کلیمیان بوشهر بودند و پیش از تاسیس این مدرسه به صورت مشترک با بوشهری ها در یک مدرسه درس می خواندند و البته دارای کوزه آب خوری جداگانه ای بودند! سرانجام تعداد یهودیان بوشهر دوران پهلوی دوم به 400 نفر رسید و همزمان با مهاجرت یهودیان سراسر جهان به اورشلیم و فلسطین اشغالی پایان حضور آنان در بندر بوشهر فرا رسید.