محتوا و ساختار شعر و نقش آن در شکل گیری گروه های صوتی

7 خرداد 1403 - خواندن 4 دقیقه - 966 بازدید

همانگونه که میدانیم شعر به خصوص شعر فارسی یکی از مهمترین عوامل در شکل گیری مویسقی ایرانی در دو بخش فرم و محتوا است.بنابرین ما انتظار داریم که نقش مهم و اساسی در شگل گیری گروه های صوتی داشته باشد.اگر با نگاه تخصصی به این موضوع وارد شویم میبینیم که یکی از مباحث بسیار پیچیده در حوزه موسیقی شناسی بررسی این مورد است که آیا موسیقی به تنهایی میتواند مفهوم معناداری را آنچنان که زبان این توانایی را دارد به شنونده انتقال دهد؟در اینجا به صورت مختصر به ابعاد فلسفی زبان اشاره میشود.متفکرانی مانند روسو استدلال کرده اند که زبان از احساسات سرچشمه می گیرد، در حالی که دیگران مانند کانت که او را به عنوان پدر علم جامعه شناسی هم می دانند معتقد است که زبان ها از تفکر عقلانی و منطقی سرچشمه می گیرند. فیلسوفان قرن بیستم مانند وینگنشتاین اما استدلال می کنند که فلسفه در واقع مطالعه خود زبان است.زبان علاوه بر کاربردهای کاملا ارتباطی، دارای کاربردهای اجتماعی از جمله دلالت بر هویت اجتماعی.قشر بندی اجتماعی و نیز کاربرد برای آراستگی و سرگرمی اجتماعی است.مجموعه نشانه ها در طول زمان مفهومی در ذهن انسان شکل می دهد. ویژگی ای که خاص زبان انسان می باشد این است که کلامی را که به زبان خاص بیان شده است می توان دو بار تجزیه کرد. در تجزیه بار نخست کلام را می توان به واحدهای معنایی کوچک تر—و به بیان دقیق تر از لحاظ معنایی بسیط—تجزیه کرد. به این واحدها تکواژ می گویند. در مرحله دوم هر تکواژ را می توان به واحدهای کوچک تر آوایی تقسیم کرد که از لحاظ کاربرد آوایی بسیط اند و از نظر معنایی فاقد معنا. به این جزءهای کوچک تر واج می گویند.در ادامه به خواستگاه زبان میپردازیم و ابعاد متفاوت آن را بررسی میکنیم. برخی از نظریه ها بر این ایده مبتنی هستند که زبان آنقدر پیچیده است که نمی توان تصور کرد که به سادگی از هیچ در شکل نهایی خود ظاهر شده باشند. بر اساس این دیدگاه، زبان باید از سیستم های «پیش از زبانی» پیشین در میان اجداد ما و قبل از انسان تکامل یافته باشد. این نظریه ها را می توان نظریه های مبتنی بر تداوم نامید. دیدگاه مخالف این است که زبان آنقدر ویژگی منحصر به فرد انسانی است که نمی توان آن را با چیزی که در میان غیرانسان ها یافت می شود مقایسه کرد و بنابراین باید به طور ناگهانی در گذار از ماقبل انسان به انسان اولیه ظاهر شده باشد. این نظریه ها را می توان به عنوان مبتنی بر ناپیوستگی تعریف کرد. به طور مشابه، نظریه های مبتنی بر دیدگاه زاینده زبان که توسط نوام چامسکی پیش گام بود، زبان را بیشتر به عنوان یک توانایی ذاتی می بیند که عمدتا از نظر ژنتیکی رمزگذاری شده است، در حالی که نظریه های کارکردگرا آن را سیستمی می دانند که عمدتا فرهنگی است و از طریق تعامل اجتماعی آموخته می شود.بازگشت به سوال مرح شده و پاسخ به آن در مثال زیر بیشتر مشهود است.آیا مفهوم عبارت عمق جنگل سرد را میتوان با اصوات موسیقی به شنوندگان انتقال داد.به طوری که همه آنها این معانی رت درک کنند.بسیاری از اندیشمندان در این حوزه بر این عقیده استوارند که موسیقی انتزاعی تر از آن است که بتوان با اصوات آن معانی را به این صورت انتقال داد.اما زمانی که موسیقی در حال همنوازی با خواننده ای است که بیانی شاعرانه را به گوش ما میرساند موضوع کاملا متفاوت میشود.در اینجا ترکیب عبارات و جملات شعری اثر قابل توجهی بر شکل گیری گروه های صوتی در ذهن شنونده میگذارد.در گوشه های ردیف موسیقی ایرانی که معمولا از ساختار شعر کلاسیک فارسی بهره برداری میکند بیان مفهوم در یکی از سه گستره نیم مصرع.مصرع و بیت و در مواردی دو بیتی تکمیل میشود.