فراتحلیل گفتمانی و محتوایی از طریق رمزگشایی نشانه های پنهان در فیلم بازیکن شماره ۱ آماده، به مثابه مانیفست آینده پژوهانه مدیریت رسانه های نوین

«یا واقعیت را بپذیر یا برای دستیابی به یک واقعیت بهتر، بجنگ.»

1. نمایی که از حادواقعیت 2045 کلمبوس، اوهایو نشان داده می شود برهوت حقیقت اسلاووی ژیژک را به ذهن متبادر می سازد.

2. Oasis نمادی از آتلانتیس است. آتلانتیس جزیره ای افسانه ای و نماد آرمانشهر است که در نهایت غرق شد.

3. نام سازنده بازی هلیدی[1] است که هالیدی[2] به معنای تعطیلات و اوقات فراغت را به ذهن متبادر می سازد. جهان مجازی او که از جنس حادواقعیت است قرار است فراغتی باشد از دنیای واقعی هرچند در نهایت این ایده در نیمه پایانی فیلم به چالش کشیده می شود. فرار از ویرانشهر دنیای واقعی به آرمانشهر دنیای مجازی؛ آرمانشهری که با شناخت درست آن، در می یابیم بیش از دنیای واقعی مستعد ویرانشهر شدن است.

4. موانع بازی، در صحنه مسابقه اتوموبیل رانی، دایناسورها هستند که می تواند به گونه ای یادآور انقراض نسل بشر باشد.

5. نام آواتار شخصیت اصلی فیلم پارزیوال است. پارزیوال ریاضی دان معروفی است که قضیه اش به قضیه فیثاغورث شباهت دارد و در آن تاکید بر فضای محصول داخلی است. از آن گذشته پارزیوال یا پرسیوال داستانی عاشقانه از شاعر مشهور آلمانی وولفرام فن اشنباخ است. شعر یه ربع ابتدایی قرن ۱۳ بر می گردد که پرزیوال قهرمان در به دست آوردن جام مقدس ناکام مانده است. طبق افسانه های قرون وسطا جامی که عیسی در شام آخر از آن نوشید (و بعدا یوسف ارمطی خون مسیح را در آن جمع کرد) جام مقدس نام دارد. ایده تثلیث از همینجا وارد قصه می شود پارزیوال در زندگی خود با سه شوالیه آشنا می شود و به دنبال جام مقدس به سوی شاه آرتور می رود. (در بازی نیز سه کلید اصلی داریم)

6. نام آواتار زنی که با وی در مسیر همراه می شود آرتمیس است. در اساطیر یونان آرتمیس دختر زئوس و نماد زن آزاد، مستقل و بی نیاز است. وی در افسانه ها تاجی به شکل هلال ماه و در فیلم ماه گرفتگی هلالی شکلی روی صورتش دارد.

7. در همان دقایق ابتدایی فیلم نویسنده با نقل قولی از سوپرمن که از زبان شخصیت اصلی می شنویم تکلیف مخاطب را مشخص می کند. «بعضیا فکر می کنن کتاب جنگ و صلح یه داستان ماجراجویی ساده است و بعضی ها حتی با خواندن ترکیبات روی بسته آدامس می توانند اسرار هستی را کشف کنند.»

8. «هلیدی از قانونگذاری متنفر است.» و در جایی دیگر در بازخوانی خاطره ای در تالار خاطره ها طی بحث با شریکش دوباره مضمونی نزدیک به این را می شنویم «نوآوری با مسئولیت پذیری همراهه که تو اینو نمی پذیری» و در جایی دیگر «من هیچ قانونی نمیزارم، من یه رویاپردازم، یه دنیا خلق میکنم «کنایه به هرج و مرج دنیا و خالق هستی»

9. نام دنیای متاورسی Oasis به معنای واهه است. با مراجعه به فرهنگ لغات دهخدا درمی یابیم که واهه در بیابان به جایی که در آن واقعا آب است گویند. واهه نقطه مقابل سراب است چرا که سراب، سراسر از جنس توهم است.

10. مکعب زمکیس (بازی کلامی نویسنده به جای مکعب روبیکس) مکعبی است که زمان را برای همه به جز صاحبش 60 ثانیه به عقب بر می گرداند. رابرت زمکیس کارگردان معروف آمریکایی در دهه های 80 و 90 میلادی است که فیلم هایی همچون فارست گامپ، دور افتاده، بندباز، بازگشت به آینده و ... را در کارنامه خود دارد و همین ایده بازگشت سکانس به 60 ثانیه قبل نیز از ابداعات اوست.

11. فضای اتاق قهرمان داستان مثل اتاق زیرپله هری پاتر است و دور تا دور با روزنامه هایی درباره آینده پوشانده شده است.نام مخفف آواتار او Z است که شاید ناخودآگاه ذهن را به سمت زاکربرگ سوق دهد مالک جوان و باهوش فیس بوک که همواره با تی شرتی ساده می گردد.

12. اشاره به بیت کوین[3] را روی یکی از روزنامه های چسبانده شده روی دیوار اتاق قهرمان قصه می بینیم آیا Oasis Coin، دلار بعدی است؟ همچنین در یکی دیگر از روزنامه ها می بینیم «آیا هلیدی از استیو جابز بزرگتر است؟»

13. نام کارن آندروود در Oasis کایرا بود مانند کاراکتر قوی سیاه. در آینده پژوهی نظریه قوی سیاه، استعاره ای است که به اثرات شدید ناشی از برخی از رویدادهای غیرقابل پیش‎بینی و نادر و همچنین تمایل انسان به یافتن توضیحاتی ساده و دم دستی برای این رویدادها می پردازد. این نظریه در سال ۲۰۰۷ توسط نسیم نیکولاس طالب مطرح شد. قوهای سیاه رخدادهای بسیار نادر و حائز اهمتی هستند که انتظار وقوعشان نمی رود.

14. آینده مطلوب را نوعی بازگشت به گذشته می داند. جهان به سمت ویرانشهر می رود بنابراین برای موفقیت باید با سرعت هر چه تمام تر به عقب رفت. شلیک آغاز مسابقه نورافشانی است که از مجسمه آزادی[4] شلیک می شود. پس نخستین کلید برای رسیدن به اهداف، آزادی است. شما باید آزاد زیسته، فکر و عمل کنید، که با توجه به معنای آزادی در غرب می توان آن را نوعی رهایی یا سنت شکنی دانست. کلید اول سنت شکنی است، آری. اول بایست قواعد موجود را شکست تا بتوان به مرحله بعد دسترسی پیدا کرد. این قاعده شکنی در این بازی و در مرحله اول اینست: چرا مستقیم و رو به جلو حرکت می کنی، چرا با سرعت به سمت عقب نمی روی؟!

15. نام بازی گریگاریوس است. این واژه در زبان انگلیسی به معنای اجتماعی، خونگرم، گروه دوست است.

16. برده داری فناورانه: با لباس X1وسایل اوج لذت تبدیل به وسایل اوج رنج می شوند.

17. Easter Egg یا تخم مرغ عیدپاک نماد رستاخیز مسیح است. پارزیوال هم شوالیه ای که در به در به دنبال دستیابی به آن است.

18. قهرمان داستان سال 2027 به دنیا آمده است و 2045 سال جاودانگی انسان است. درباره چهار آواتار تا دستیابی به انسان جاودان بیشتر بخوانید.

19. نام بازیگر قهرمان زن فیلم اولیویا کوک است و در داستان سامانتا اولین کوک نام دارد. سامانتا در لغت به معنای دختر آسمانی است. از آنجایی که نام آرتمیس (که یکی از نمادهایش پاکدامنی و بکارت است) نیز برای آواتار او انتخاب شده است می توان گفت که پرسونای او قرار است مفاهیمی همچون عشقی پاک و آسمانی را به ذهن متبادر سازد. (سیستم عاملی که در فیلم Her، شخصیت اصلی را عاشق خود می کند نیز سامانتا نام دارد.)

20. خالکوبی صفر و یک مرد ناشناس، سلول های زندان که از 41 تا 45 هستند و نشانه معکوس: شمایل واقعی فرد به جای آواتارش به منظور استتار بهتر، نشاندهنده حرکت به سوی انقلاب هوش مصنوعی هستند.

21. نام شهر کلمبوس است. کلمبوس در ایالت اوهایو بزرگترین شهری است که به نام یابنده اش (کریستف کلمب 1812) نامگذاری شده است. همانند سرزمین جدیدی که کریستف کلمب پیدا کرد جیمز هلیدی نیز کاشف قاره ای یا بهتر است بگوییم سیاره ای جدید به نام Oasis است.

22. صدایی که از همه جا پخش می شود مفهوم همه زمانی همه مکانی Ubiquitous را نشان می دهد.

23. برای کلید سوم، بازی Adventure در آتاری (ساخته وارن رابینت) انتخاب می شود. رابینت اولین کسی بود که یک Easter Egg را در بازی پنهان کرد. (برنده بشوی می بازی باید از مسیر بازی لذت ببری و دنبال نشانه ها باشی) – از نگاه فلسفه فناوری winning و Game over را هم عرض هم قرار می دهد.

24. پلاک ماشین ون 2036 است. یک سال قبل از تولد قهرمان قصه که جمع اعدادش می شود 11. (همه اعداد زوج هستند ولی نتیجه فرد است.)

25. سلاح کشتار جمعی به مثابه بمب اتم که تمام سیاره را از بین می برد اما فقط یک نفر جان اضافه دارد. سکه شیر یا خطی که یک سمتش شیر و سمت دیگرش «جان اضافه» است.

26. در دنیای واقعی، طناب هایی روی افراد وصل شده تا در صورت سقوط یا دریافت ضربه به شکلی شدید پرت نشوند و در دنیای واقعی آسیب نبیینند این، آنها را به عروسک های خیمه شب بازی شبیه کرده است.

27. در یکی از صحنه های پایانی که هلیدی با Z دیدار می کنند چیدمان اتاق جالب است عروسک گودزیلاروی دراور است. هلیدی تی شرت فاتحان فضاSpace Invaders را پوشیده است. پوستر سیاره زحل روی دیوار و پوستر بازی Joust چوگان به دنبال تخم مرغ

28. آگ موران: از ستاره ها با سورتمه جادوییم پرواز کردم. آگ موران همان نگهبان یا پاپا نوئل است.

29. واقعیت تنها چیزیه که واقعیه (5 نیروی برتر) High Five بزن قدش Hi Five. اعضای تیم در نهایت پنج نفر هستند. 

30. نماد تخم مرغ که در صحنه پایانی فیلم نشان داده می شود تنها یک آزمون و از جنس امتحان الهی است. تخم مرغ اصلی نه در آن صحنه پایانی باشکوه بازی بلکه در کشوی اتاق هلیدی قرار دارد و او حتی باید کمی بگردد تا آن را پیدا کن. این خود، اشارتی است به «این یک چپق نیست» فوکو. همان گونه که نویسنده عکس چپق را روی جلد کتاب زده و کنارش نوشته است این یک چپق نیست. (چرا که تصویری از یک چپق است)

[1]Halliday

[2] Holiday

[3]Bitcoin

[4] Statue of Liberty

دانشگاه تهران هومن قاپچی