ذهن ثانوی

[سید قطب]

از دیدگاه نظام اختیار، انسان مخیر میان دو حالت ذهنی برانگیزاننده است. حضور خاطر ثانوی در فاعل به نحو خودانگیخته حاصل نمی شود، بلکه به دخالت عاملی بیرون از وجود انسان است.(1)

***

[یزدانپناه عسکری]

ذهن و خاطر ثانوی، کشمکش، خودپسندی، تردید، وسواس، یاس ملون و نومیدی را رقم می زند.

سکوت درونی (صمت)؛ ذهن ثانوی و الخاطر الثانی، وسوسه و دخالت عامل بیگانه ی بیرون از وجود را از بین می برد و فرصتی برای بروز صدای ذهن حقیقی و عقل سلیم و نظم و صراحت فراهم می آید.

[مولانا] (2)

می گریزم تا رگم جنبان بود - کی فرار از خویشتن آسان بود

آن که از غیری بود او را فرار - چون از او ببرید گیرد او قرار

من که خصمم هم منم اندر گریز - تا ابد کار من آمد خیز خیز

***

[انوری - دیوان اشعار - قصیده ۱۴۵]

نفس کرده بر رویم اشک فسرده - اسف کرده در جانم اندیشه بریان

دلی پر مواعید تایید یزدان - سری پر اراجیف وسواس شیطان

_____

1- دانشنامه جهان اسلام، مقاله خواطر ؛ هواجس القلوب و خواطرها. فاذا الخاطر الثانی هو الخوف، فی ظلال القران، سید قطب، جلد5 صفحه : 2749

2- مثنوی معنوی ، جلال الدین محمد بن محمد مولوی به تصحیح رینولد نیکلسون – تهران : هرمس 1386 ، دفتر پنجم

12:21

- من وسوسه العدو بالشر. از زمزمه های شیطانی دشمن. قوت القلوب، ابوطالب مکی، جلد 1 صفحه 224