تفاوت میان انگیزش درونی و بیرونی در رفتار انسان. دکتر عرفان کمرخانی

تفاوت میان انگیزش درونی و بیرونی در رفتار انسان

انگیزش یکی از بنیادی ترین مفاهیم روان شناسی است که رفتار انسان را هدایت می کند. به طور کلی، انگیزش را می توان به دو دسته ی اصلی تقسیم کرد: انگیزش درونی و انگیزش بیرونی. انگیزش درونی به فعالیت هایی اشاره دارد که فرد آن ها را به خاطر علاقه، کنجکاوی یا رضایت شخصی انجام می دهد، بدون آنکه انتظار پاداش بیرونی داشته باشد. در مقابل، انگیزش بیرونی به رفتارهایی اشاره دارد که به دلیل دریافت پاداش یا اجتناب از تنبیه انجام می شوند.

تحقیقات روان شناسی نشان داده اند که انگیزش درونی با رضایت شخصی، خلاقیت و یادگیری عمیق ارتباط مستقیم دارد. به عنوان مثال، فردی که از مطالعه یک موضوع علمی لذت می برد، احتمالا زمان بیشتری را به یادگیری اختصاص می دهد و مفاهیم را بهتر درک می کند. انگیزش بیرونی، با وجود اهمیت در محیط های آموزشی و کاری، معمولا کوتاه مدت است و تنها زمانی موثر است که پاداش یا تنبیه ملموس باشد.

یکی از نکات مهم در بررسی انگیزش، تاثیر محیط و فرهنگ سازمانی یا آموزشی است. محیطی که امکان تجربه موفقیت، انتخاب آزاد و بازخورد مثبت فراهم کند، انگیزش درونی افراد را تقویت می کند. در حالی که محیط های کنترل گر یا تمرکز بر پاداش های بیرونی، اغلب انگیزش درونی را سرکوب می کنند و به وابستگی بیش از حد به پاداش ها منجر می شوند.

مطالعات نشان داده اند که توازن بین انگیزش درونی و بیرونی می تواند بهترین نتیجه را در عملکرد و یادگیری به همراه داشته باشد. به عنوان مثال، معلمی که هم علاقه ی دانش آموز را به یادگیری تحریک می کند و هم پاداش های مناسب برای تلاش آن ها در نظر می گیرد، بیشترین اثربخشی را در انگیزش دانش آموزان دارد.

علاوه بر محیط، ویژگی های شخصیتی فرد نیز در نوع انگیزش نقش دارد. افرادی که کنجکاوی بالا، خودانگیختگی و تمایل به یادگیری دارند، معمولا انگیزش درونی قوی تری نشان می دهند، در حالی که افرادی که به دنبال تایید دیگران هستند یا اضطراب اجتماعی دارند، بیشتر تحت تاثیر انگیزش بیرونی عمل می کنند.

توجه به این تفاوت ها در روان شناسی تربیتی و سازمانی اهمیت بالایی دارد. معلمان، والدین و مدیران با شناخت نوع انگیزش افراد می توانند روش های آموزشی و مدیریتی مناسب تری طراحی کنند. همچنین این آگاهی به فرد کمک می کند تا رفتارها و تصمیمات خود را بر اساس انگیزش درونی شکل دهد و به جای تمرکز صرف بر پاداش های بیرونی، به رشد شخصی و رضایت درونی دست یابد.

در نهایت، فهم دقیق تفاوت میان انگیزش درونی و بیرونی نه تنها موجب بهبود عملکرد فردی می شود، بلکه سلامت روان، خلاقیت و تاب آوری هیجانی را نیز ارتقا می دهد. در جهان پرچالش امروز، تقویت انگیزش درونی می تواند به انسان کمک کند تا اهدافش را با رضایت و انرژی بیشتری دنبال کند و تجربه ی یادگیری و زندگی را رضایت بخش تر سازد.

عرفان کمرخانی انگیزه دانشگاه کردستان