گزارش ویژه (مبانی، زمینهها و پیامدهای تحریمهای اقتصادی)

گزارش ویژه (مبانی، زمینه ها و پیامدهای تحریم های اقتصادی)

ابوالفضل آنائی

بخش اول گزارش تحلیلی اقتصاد سیاسی تحریم

اقتصاد سیاسی تحریم در هندسه نامتقارن نظام جهانی مدرن

اقتصاد سیاسی تحریم به مثابه ابزار کنترل کننده ساختاری در روابط بین الدول نزد قدرت های مرکزی نظام جهانی، پدیده ای است که در عصر انبساط اقتصاد جهانی سرمایه داری به منصه ظهور رسید. به دیگر سخن یکی دیگر از پیامدهای آشکار مدرنیته در مقیاس بین المللی پیدایش ساز و کار های تحریم کننده از سوی قدرت های بزرگ بوده است. چنین می نماید فهم معنادار اقتصاد سیاسی تحریم در چارچوبی که به صورت شبکه ای و نظام مند در مقیاس جغرافیایی جهان عمل می نماید، مستلزم معرفت عمیق نسبت به چگونگی تکوین هندسه نامتقارن نظام جهانی مدرن است.

چنین به نظر می رسد که در دوران پیشامدرن در عصر فئودالیزم و امپراتوری های جهانی، می توان شواهدی از تحریم های سیاسی و بازرگانی را در قلمروهای تحت حاکمیت ملل مختلف را مشاهده کرد.چنین می نماید تحریم هایی که در دوران امپراتوری های جهانی و دوره فئودالیزم می توانست در مختصات معینی از جغرافیای جهانی تحمیل شود، از یک سو اثرگذاری بسیار محدود و محلی داشته است و از سوی دیگر در بعد بردار زمانی نمی توانست در یک دوره بلند مدت تداوم داشته باشد. بدیهی است این محدودیت های ساختاری برآیند یک ساختار بین المللی گسسته و چند پاره بود که هنوز روابط شبکه ای و نظام مند، و آن هم در پیوند با سازمان های بین المللی پدیدار نشده بود.

اما ماهیت و کارکرد تحریم در دوره پیشا مدرن، از بنیاد با تحریم های که محصول تفوق دیالکتیکی سرمایه داری جهانی است، متفاوت است.چنین می نماید در پروبلماتیک مطرح شده ی بالا، گریزی جز تحلیل و تبیین چگونگی انبساط سیستمی اقتصاد جهانی سرمایه داری و شناخت مورفولوژی هندسه نامتقارن جغرافیای توسعه نظام جهانی مدرن نخواهد بود.

فرایند انبساط و توسعه اقتصاد جهانی سرمایه داری که از اروپای غربی آغازید در یک دوره بلند مدت (longue durée) منجر به گسترش بازارهای جهانی و تجارت بین الملل شد. این روند در دوره بلند مدت تکوین نظام جهانی، با موضوع چرخه های نظام مند انباشت سرمایه همگام گردید(برودل مجلد سوم،۱۹۸۴: ۲۷-۲۸).

ادامه:

https://www.cmess.ir/Admin/News/pdfFileDetails/4757