ذکر و خودآگاهی

[محی الدین ابن عربی]

(الاولیاء الذاکرون) و من الاولیاء" الذاکرون الله کثیرا" و" الذاکرات"- رضی الله عنهم-. تولاهم الله بالهام الذکر لیذکروه فیذکرهم. و هذا یتعلق بالاسم" الآخر" و هو صلاه الحق علی العبد. فالعبد هنا سابق و الحق مصل (- تال)، لان المقام یقتضیه فانه قال- تعالی-:" اذکرونی اذکرکم"- فاخر ذکره ایاهم عن ذکرهم ایاه. و قال:" من ذکرنی فی نفسه، ذکرته فی نفسی، و من ذکرنی فی ملا، ذکرته فی ملا خیر منهم". و قال" من تقرب الی شبرا، تقربت الیه ذراعا". و قال:" فاتبعونی یحببکم الله".- فکل مقام الهی یتاخر عن مقام کونی، فهو من الاسم" الآخر" و من باب قوله- تعالی-: هو الذی یصلی علیکم. فالامر یتردد بین الاسمین الالهیین" الاول" و" الآخر"، و عین العبد مظهر لحکم هذین الاسمین. و هذا هو الفصل الذی یسمیه الکوفیون" العماد"، مثل قوله:" انت" من قوله: " کنت انت الرقیب علیهم".(1)

__

امر، بین دو بسم الهی: «الاول» و «الآخر» در تردد و رفت و آمد است و عین (ثابت) بنده، مظهر حکم دو اسم می باشد، این همان فصلی است که کوفیان آن را «عماد = ستون» می نامند، مانند بیان الهی «انت = تو» در فرموده اش: کنت انت الرقیب علیهم، یعنی: تو خودت* مراقب آنان بودی (مائده/117).(2)

***

[یزدانپناه عسکری]

حق تعالی پذیرنده و متولی ذاکرون و ذاکرات است به درک ذکر متعلق اسم «الاخر» و «الاول» به تردد. (ان الله لا یخلف المیعاد - آل عمران/9) ، (فاذکرونی اذکرکم و اشکروا لی و لا تکفرون – بقره/152)

____________

1 – محیی الدین بن عربی، الفتوحات المکیه (عثمان یحیی)، 14جلد، دار احیاء التراث العربی - بیروت، چاپ: دوم، 1994 م. ج11، ص: 436 ، (434/11)

- [محیی الدین بن عربی، الفتوحات المکیه (اربع مجلدات)، 4جلد، دار الصادر - بیروت، چاپ: اول، ج2 ؛ ص31]

2 - فتوحات مکیه، شیخ محی الدین ابن عربی ، ترجمه ، تعلیق ، محمد خواجوی- تهران : انتشارات مولی، 1383، جلد ششم، صفحه 110 ، 111 (434/11)

* - مراد کلمه «انت» است که کوفیان عماد می نامند، زیرا اگر در آیه می فرمود: کنت الرقیب علیهم. معنی تمام بود، شاهد سر کلمه ی انت است که تآکید و عماد بر آن است «تو خودت»: اعتماد و تکیه بر عین ثابت بنده است.