درک بلاواسطه اسم الهی التواب

[محی الدین ابن عربی]

و من ذلک حبه سبحانه التوابین فالتواب صفته و من اسمائه تعالی یقول عز و جل ان الله هو التواب فما احب الا اسمه و صفته و احب العبد لاتصافه بها و لکن اذا اتصف بها علی حد ما اضافها الحق الیه و ذلک ان الحق یرجع علی عبده فی کل حال یکون العبد علیه مما یبعده من الله و هو المسمی ذنبا و معصیه و مخالفه فاذا اقیم العبد فی حق من اساء الیه من امثاله و اشکاله فرجع علیه بالاحسان الیه و التجاوز عن اساءته فذلک هو التواب. (1)

___

تواب صفت و از اسماء او تعالی می باشد. می فرماید: «ان الله هو التواب – خداوند توبه پذیر است – توبه/118» پس او جز اسم و صفتش را دوست نمی دارد. و بنده را به واسطه اتصافش بدان (صفت) دوست می دارد، و چون بر حدی از حدود بدان اتصاف پیدا کرد، حق تعالی آن را به خودش نسبت می دهد، این بدان جهت است که حق متعال در هر حالی که بنده اش بر آن است به سوی بنده اش باز می گردد، یعنی آنچه که او را از خدا دور می کند و به نام گناه و معصیت و مخالفت نامیده می شود، و چون بنده درباره ی هم ردیفان خودش که بدو بدی کرده است احسان و نیکی کند و از بدی او درگذرد، این شخص تواب است، (2)

***

[یزدانپناه عسکری]

دید و درک بلا واسطه اسم الهی التواب، بدی و ستم و تحقیری که همنوعان آدمی بی هیچ دلیلی بر او روا داشته اند، بی معنی می کند. «اسم الهی التواب در مظهر، عین ظاهر می باشد. الفتوحات المکیه ج 7، ص 16»

_____________

1 - محیی الدین بن عربی، الفتوحات المکیه (اربع مجلدات)، 4جلد، دار الصادر - بیروت، چاپ: اول، ج2 ؛ ص341 ، 342

2 - فتوحات مکیه، شیخ محی الدین ابن عربی ، ترجمه ، تعلیق ، محمد خواجوی- تهران : انتشارات مولی، 1383، جلد هشتم، صفحه 395 (407)