طراحی مدل ریاضی مسئله مکانیابی استراتژیک و تخصیص شبکه هاب با رویکرد اقتصاد مقاومتی با در نظرگرفتن قابلیت اطمینان پیشگیرانه

طراحی مدل ریاضی مسئله مکانیابی استراتژیک و تخصیص شبکه هاب با رویکرد اقتصاد مقاومتی با در نظر گرفتن قابلیت اطمینان پیشگیرانه

چکیده

مدیران راهبردی که تفکر استراتژیک دارند مکان یابی تسهیلات هاب را که ساختار آنها مبتنی بر افزایش جریان و کاهش هزینه از دست رفته است دارند امری مهم در تصمیمات راهبردی سازمان می دانند. زیرا حل این مسائل کاربردهای گسترده ایی در سیستمهای خدمت رسانی همچون توزیع، حمل و نقل، دفع زباله، خدمات درمانی، خدمات اضطراری و ارتباطات راه دور دارد. از این رو چالش می شود، تا مکان تسهیلات ارائه دهنده خدمت طوری تعیین گردند که در راستای کاهش هزینه ها و ایجاد شرایط مناسب در شبکه خدمت دهی گام برداشته شود، زیرا هزینه های درگیر با آن بسیار گسترده و متنوع بوده و تصمیم گیری های مدیران را دست خوش تغییرات فراوانی می نماید. بنابراین با مطالعه در این بخش دیده شد که کارهای گذشته تنها توجه به یک هدف داشته اند اما تحقیق حاضر یک مسئله جدید در حوزه مکانیابی هاب با رویکرد قابلیت اطمینان پیشگیرانه برای انتقال جریان قبل از خرابی هاب ها معرفی میکند که جریان با قابلیت اطمینان بالایی ارسال شود. همچنین از هاب پشتیبان برای عبور صحیح جریان برای بعد از خرابی هاب ها استفاده میشود تا از هدر رفتن جریان ناشی از خرابی هاب ها جلوگیری کنند. طراحی یک مدل ریاضی برای شبکه حمل و نقل کشور که از هدر رفتن جریان جلوگیری کند امری حیاتی است. به همین منظور یک مدل برنامه ریزی عدد صحیح مختلط چند هدفه برای این مسئله پیشنهاد شده است و برای حل آن نیز از روش مجموع وزنی استفاده میشود.

کلمات کلیدی : مکانیابی هاب، قابلیت اطمینان، هاب پشتیبان، خرابی هاب، اقتصاد مقاومتی

1. مقدمه

اقتصاد مقاومتی به معنی تشخیص حوزه های فشار و متعاقبا چالش برای کنترل و بی اثر کردن آن ها تاثیرگذار میباشد و در شرایط آرمانی تبدیل چنین فشارهایی به فرصت است همچنین برای رسیدن به اقتصاد مقاومتی، باید وابستگی های خارجی کاهش یابد و بر تولید داخلی کشور و چالش برای خوداتکایی تاکید گردد. به همین منظور مسئله مکانیابی هاب چون یک تصمیم استراتژیک میباشد میتوانیم از جنبه اقتصاد مقاومتی به آن نگاه کنیم. زیرا خرابی هاب میتواند هزینه های زیادی را به سیستم حمل و نقل وارد کند. یکی از موضوعات جدید در حوزه مسائل مکانیابی، مسئله مکانیابی هاب است. هاب یک واژه عمومی است که به یک مکان یا یک نقطه اشاره دارد؛ محلی که کالا یا اطلاعات فراهم شده از چندین منبع در آنجا جمع شده و سپس به سوی دیگر هاب های شبکه یا مقصد نهایی انتقال داده میشود. مسائل مکانیابی هاب به تعیین محل هاب ها و تخصیص گرههای شبکه به این هاب ها می پردازد به نحویکه مجموع هزینه های مستقر ساختن هاب ها و هزینه های حمل و نقل کمینه شود. در مبحث مکانیابی هاب، خدمتی که انجام میگیرد شامل حرکت افراد، کالاها یا اطلاعات، بین یک مکان مبدا و یک مکان مقصد است. استفاده از این تسهیلات در نهایت باعث سازماندهی بهینه حرکتها و جلوگیری از ترددهای اضافی میگردد که این امر فوایدی همچون کاهش مصرف سوخت، کاهش آلودگی هوا، کاهش استهلاک و افزایش عمر شبکه راهها و غیره را در پی خواهد داشت. تصمیم گیری در مورد مکانیابی تسهیلات عمدتا از تصمیم گیری های بلندمدت و استراتژیک شرکتهای بزرگ خصوصی و دولتی است و هزینه های بالای آن، موجب شده قابلیت اطمینان سیستم در شرایط مختلف مورد ارزیابی قرار گیرد. در مکانیابی تسهیلات، قابلیت اطمینان، امر مهمی است که در هنگام اخذ تصمیمات استراتژیک میبایست آن را مدنظر قرار داد تا در هنگام عدم کارکرد یا خرابی یکی از اجزاء، سیستم با کمترین زیانی به کارکرد خود ادامه دهد.

مسائل مکانیابی هاب به دنبال یافتن مکانی برای تسهیلات هاب است که کمترین هزینه را برای سیستم درگیر در پی داشته باشد. همچنین با توجه به دارا بودن گزینه تخصیص مسیر ارتباطی، هاب ها با حذف مسیرهای غیرضروری تلاش میکنند تا هزینه مسیریابی کل شبکه ارتباطی را به حداقل رسانند؛ اما از سوی دیگر در بسیاری از موارد این تسهیلات دچار اختلال میگردند و سیستم خدمت دهی مختل میگردد. این اختلالها دو ریشه اساسی دارند: 1) مختل شدن تسهیل ارائه دهنده خدمت 2) خارج از سرویس شدن مسیر ارتباطی موجود میباشد. بنابراین علاوه بر اینکه طراحی خود شبکه هاب از اهمیت بالایی برخوردار است، طراحی یک شبکه هاب باقابلیت اطمینان بالا نیز از اهمیت زیادی برخوردار است.به همین منظور، در این تحقیق قصد داریم یک مدل ریاضی با رویکرد قابلیت اطمینان پیشگیرانه قبل و بعد از وقوع خرابی برای مسئله p هاب میانه ارائه دهیم. به عبارت دیگر با طراحی این مدل قصد داریم قابلیت اطمینان شبکه هاب را در حالت پایدار نگهداریم و تا حد بالایی از هدر رفتن جریان در شبکه طراحی شده جلوگیری کنیم.