برتری توهمی
برتری توهمی
«اثر بهتر از حد متوسط»، که به عنوان «اثر برتری توهم آمیز» یا «اثر دانینگ-کروگر» نیز شناخته می شود ، پدیده ای را توصیف می کند که در آن افراد خود را بهتر از همتایان خود می دانند و این خیلی بیشتر از آنچه تصور می کنید اتفاق می افتد.
نمونه هایی از نظرسنجی های اجتماعی نشان داده است که اکثر پاسخ دهندگان بر این باورند که مهارت های رانندگی آنها بالاتر از حد متوسط است. اکثر مردان خود را عاشقان شگفت انگیز، بالاتر از حد متوسط می دانند. اکثر وکلا و معامله گران ارز خود را بهتر از حد متوسط می دانند. اکثر معلمان خود را بهتر از حد متوسط می دانند. و این می تواند تا بی نهایت ادامه یابد.
شاید باورش آسان نباشد اکثر مردم در واقع از نظر ظاهری بسیار متواضع به نظر می رسند - و اغلب حتی معمولی. بنابراین در چندین کارگاه از شرکت کنندگان خواستم صادقانه خود را ارزیابی کنند. آنها باید توانایی خود در همدلی را در مقیاس 1 تا 10 ارزیابی می کردند. من به آنها گفتم میانگین 5 است: 1 بدون همدلی و 10 دلسوزترین فرد در جهان.
هیچ کس به خودش 10 امتیاز نداد. این مورد انتظار بود. اما هیچ کس مقدار کمتر از 6 را انتخاب نکرد. میانگین آن 8 بود! باورش برایم سخت بود. اطرافم را افراد بسیار دلسوز احاطه کرده بودند. سپس آزمایش را در چند سمینار دیگر تکرار کردم. و من بارها به نتیجه ای مشابه رسیدم.
کنجکاو شدم سپس در هر یک از کلاس هایم نظرسنجی های قابل مقایسه انجام دادم: همه افرادی که به طور خود اعتراف به من مراجعه می کنند مهارت های بالاتر از حد متوسط در ارتباطات، بلاغت، فصاحت، مذاکره، استدلال و غیره دارند!
حقیقت این است که بیشتر مردم در بی کفایتی فرو رفته اند. ما معمولا فقط چند کار را بهتر از حد متوسط انجام می دهیم زیرا مدت زیادی برای این کار مطالعه و آموزش دیده ایم. و اکنون ما با این مهارت ها آشنا می شویم. ما به سادگی به کارهایی که نمی توانیم انجام دهیم توجه نمی کنیم.
«اثر بهتر از متوسط» به وضوح خود را در زمینه هوش نشان می دهد. اکثر مردم خود را باهوش تر از حد متوسط می دانند. و این پدیده به هیچ وجه جدید نیست. فیلسوفان بزرگ همه اعصار به این گونه تکبر توجه داشته اند. به عنوان مثال، رنه دکارت، بدون ذره ای کنایه نوشت: «هیچ چیز در جهان به اندازه عقل توزیع نمی شود. زیرا همه متقاعد شده اند که آن را به وفور دارد.» دیگری نیز همین را می گوید: «همه از حافظه شکایت دارند، اما هیچکس از هوش شکایت نمی کند.»
داشتن یا نداشتن تحصیلات رسمی یا سن اصلا مهم نیست . افراد به شدت خودپسند هستند، به خصوص در قضاوت درباره هوش خود.