ویژگی های عبادی رسول خدا صلی الله علیه وآله

بسم الله الرحمن الرحیم

عبودیت وبندگی خدا مقام بس ارجمندی است که نردبان رسیدن به بالاترین مقام انسانیت به حساب می آید و مقدمات دست یافتن انسان به بالاترین موهبت الهی مانند رسالت وخلافت اللهی را فراهم می کند ؛ لذا درتشهد نماز مقام عبودیت رسول خاتم(ص) مقدم بر مقام رسالتش آمده است.

قرآن کریم درآیات متعدد آن حضرت را به عنوان «عبد» معرفی می کند. غالبا هم این عنوان درجای بکار رفته است که بزرگ ترین معجزات را یاد آوری می کند مانند نزول قرآن:« تبارک الذی نزل الفرقان علی عبده ... ، همیشه سودمند و بابرکت است آنکه فرقان را [ که قرآن جدا کننده حق از باطل است] به تدریج هب بنده اش نازل کرد ». فرقان/ 1 . « و ان کنتم فی ریب مما نزلنا علی عبدنا فاتوا بسوره من مثله... ، ». بقره / 23 . و مساله معراج رسول خدا(صلی الله علیه و آله) :« سبحان الذی اسری بعبده لیلا من المسجد الحرام الی المسجد الاقصی... ». اسراء/ 1.

امیرمومنان(علیه السلام ) که بیش ازده بار درنهج البلاغه، پیامبراکرم(صلی الله علیه و آله ) را با عنوان«عبد» یاد می کند نیز ، اولا ، درتمام این موارد کلمه «عبد» را همراه ومقدم بررسول ذکر نموده است ؛ ثانیا ، با واژه «عبده» ذکر می کند ، نه مثلا: عبدالله ، عبدالقادر، و... .

آیت الله جوادی آملی می نویسد: «هو» که همان هویت مطلقه است ، عالی ترین اسم از اسمای حسنای خدای سبحان است و رسول خاتم(صلی الله علیه و آله) به عالی ترین اسم منتسب است .

بنابراین چون جامع ترین کلمه به او اشاره دارد ، کامل ترین عبودیت ازآن او خواهد بود و او درقوس نزول ، ازنزد همان مقام «هو» تنزل کرده و هویت مطلقه ، مبدا ارسال رسول اکرم(صلی الله علیه و آله) است:« هو الذی ارسل رسوله بالهدی و دین الحق ... توبه/33 ». پیامبررحمت ، ص 91 .

1 ) نماز و تهجد

باتوجه به نقش کلیدی عبودیت وبندگی دررسیدن انسان به کمالات است که خدای سبحان پیامبر خاتمش را به شب زنده داری امر فرمود ، تا ازاین طریق به مقام محمود باریابد:« و من اللیل فتهجد به نافله لک عسی ان یبعثک ربک مقاما محمودا ، (وپاسی از شب را(ازخواب برخیز و)قرآن(ونماز)بخوان. این یک وظیفه اضافی برای توست ؛ امیداست پروردگارت تورا به مقامی درخورستایش برانگیزد) ». اسراء / 79 .

ازآن پس ، رسول اکرم(صلی الله علیه و آله )بافرمایش:«قره عینی فی الصلاه ، نماز نورچشم من است ». الخصال ؛ ج1 ؛ ص165 . بدان حد درانجام عبادت به خود زحمت می داد که خداوند فرمود:« ما انزلنا علیک القرآن لتشقی ، ماقرآن را به تونازل نکردیم که به زحمت افتی ». طه / 2 .

امام علی(علیه السلام ) فرمود:« رسول خدا(صلی الله علیه و آله ) تمام شب را به نماز می ایستاد به گونه که پاهای آن حضرت متورم شدند وچهره مبارکش زرد گردید. تا این که خداوند این آیه( آیه دوم سوره طه) را نازل کرد ». الاحتجاج (للطبرسی)، ج1، ص 219-220

2 ) ذکر و یاد خدا

باتوجه به فواید فوق العاده که در پرتو یاد خدا نصیب انسان می شود مانند: آرامش یافتن دل « الا بذکر الله تطمئن القلوب ، آگاه باشید تنها با یاد خدا دلها آرامش می یابد ». رعد/ 28 . ، مذکور خدا شدن « فاذکرونی اذکرکم ...»، به یاد من باشید تا به یاد شما باشم ». بقره / 152. ، زنده شدن قلب ؛ چنانکه امیرمنان علی علیه السلام می فرماید:« « فی الذکرحیاه القلوب ، درپرتو یاد خدا دلها زنده می شود ». غرر الحکم ؛ ص476 . محبوب خدا شدن :« من اکثر ذکر الله عز و جل احبه الله ؛ کسی که زیاد یاد خدای بزرگ را نماید، خداوند اورا دوست دارد ». الکافی ؛ ج2 ؛ ص500 . دورشدن شیطان (ازانسان). چنانکه امام علی علیه السلام می فرماید :« ذکر الله مطرده الشیطان ، یاد خدا سبب دورشدن شیطان است ». غرر الحکم ؛ ص369 . و... .

خدای سبحان پیامبرخاتمش(وهمه مردم)را دستورمی دهد که خدا را در دل خود ازروی تضرع وخوف یاد کنند:« و اذکر ربک فی نفسک تضرعا و خیفه ... ». اعراف / 205. لذا رسول خاتم(صلی الله علیه و آله) دائم الذکر بود اعم ازذکر قلبی ، زبانی وعملی . چنانکه امیرمومنان(علیه السلام) درتوصیف ومعرفی آن حضرت فرمود:« کان(ص) لا یجلس و لا یقوم الا علی ذکر، در نشستن و برخاستن همواره به ذکر مشغول بود . عیون اخبارالرضا ، ج1 ، ص 318 . معانی الاخبار، ص 82 .