معرفی آثار مجذوب تبریزی

آثار مجذوب تبریزی

1. مثنوی خزائن الفوائد: منظومه ای عرفانی است در توحید و پیامبری و امامت با ذکر احادیث که با این بیت شروع می شود:

بحری ست لبالب از فواید

شد نام خزائن الفواید

(1390: ص )

2. شاهراه نجات: «راه نجات» یا «شاهراه نجات» مثنوی عرفانی است در حدود سه هزار بیت. موضوع آن آداب سیر و سلوک است که در استقبال از حدیقه سنایی سروده است و با این بیت آغاز می شود:

این کتاب از توجه حضرات

شد مسمی به شاه راه نجات

(1390: ص )

3. تاییدات: منظومه ای است عرفانی در سیصد و چهارده بند هفت مصراعی، حاوی حقایق و معارف که برای شاه سلیمان صفوی سروده است. با این بیت شروع می شود:

این درج پر از جواهر تحقیقات

باشدنام مبارکش تاییدات

(1390: ص )

4. منهاج الحقایق: منظومه ای است عرفانی که با این بیت شروع می شود:

ای شده محبوس دام آرزو

نیست چیزی جز گره در دام او

(1390: ص )

5. روضه الاذکار و ریاض الزاهدین: این دو اثر مجموعه هایی هستند با موضوع دعا و اوراد و اذکار بر اساس مقدمه ریاض الزاهدین. مجذوب این مجموعه را به اصرار و درخواست شاه سلیمان صفوی و مردم شهر شماخی از روی روضه الاذکار که بسیار مفصل تر و سنگین تر بود تلخیص می کند و آن را مشتمل بر شصت باب و مسمی به ریاض الزاهدین در ادعیه و اذکار ائمه گردانید (رک: جعفریان، 1386: 162-163).

اثر منتسب به مجذوب

1. اتمام الحجه: در موضوع کلام و اعتقادات (گلچین معانی، 1367: 468) در فهرست نسخ خطی (ج 3 ص 1892) از آن یادشده است؛ اما مولف الذریعه این اثر را متعلق به فرزند مجذوب دانسته است که معاصر شاه سلطان حسین صفوی بوده و این کتاب را تقدیم او کرده است (رک: دیهیم، 1367: 563).

9. تاثیر مجذوب از شاعران پیشین

مجذوب ازجمله شاعران سبک هندی است که به تقلید و تتبع از شاعران والامقام پیشین پرداخته است. در این بین حافظ و سعدی و فردوسی بیشترین تاثیر را بر شعر او داشته اند. همچنین عناصری از تعالیم خیام و مولانا در اشعار او دیده می شود (رک: رسولی، 1390: 11).

حافظ: تاثیر مجذوب از حافظ بسیار روشن و گهگاه شگفت آور است. می توان گفت مجذوب در لفظ و معنی بسیار نزدیک به حافظ است چنان که خود اشاره می کند:

نسبت شعر من و حافظ بگویم با تو چیست من ز خاک و او ز مرجان سبحه صد دانه کرد

(1390: ص 93)

به شعر دلکش مجذوب تا که گوش کند

در آن مقام که حافظ برآورد آواز

(1390: ص 139)

مجذوب خود سر از پی حافظ نمی رود

این حرف در شفقت استاد می رود

(1390: ص 123)

پیش شاه چراغ چون حافظ

خاک پایم به خاک پای چراغ

(1390: ص 157)